Nu de handel over de zee een nooit eerder geziene omvang heeft bereikt, moeten er toch ernstige vragen gesteld worden over de impact op het milieu hiervan. Niet enkel raken de oceanen vervuild door de brandstof, lekkages en dumpingen van schepen; ook dieren zien af met de kolossen. Niet in het minst walvissen.

Steeds meer van de 1,3 miljoen resterende walvissen komen namelijk in aanraking met schepen als ze bovenkomen om naar adem te happen of als ze naar voeder- of broedgronden reizen. Dit resulteert steeds meer in botsingen tussen walvis en schip, wat voor één van de partijen vaak een dodelijke uitkomst heeft.

Sinds commercieel walvisjagen verboden werd in 1986, is doodsoorzaak nummer één onder walvissen wel nog steeds afval: jaarlijks verdrinken zo’n 300.000 walvissen door verstrengeling in vissersnetten. Verdrinking staat op nummer één omdat het een meetbare maatregel is, in tegenstelling tot botsingen met schepen. “Het is veel moeilijker om exact te weten hoeveel walvissen hieronder lijden, aangezien veel lijken zinken en nooit worden teruggevonden”, zegt Sue Fisher, beleidsdirecteur bij de Whale and Dolphin Conservation Society.

Noordkaper

“Veel walvissen spoelen aan op de kust met impactwonden die overeenkomen met botsingen met een schip”, vertelt Fischer. Voor sommige walvissoorten kan de impact van de scheepvaart ook uiteindelijk de soort uitroeien. Het beste voorbeeld hiervan is de Noordkaper, die leeft aan de druk bevaarde oostkust van de VS en Canada. Op de website van het Internationale Walviscomité staat te lezen dat botsingen met schepen voor deze soort het verschil kan maken tussen overleving en uitroeiing.

Op termijn kan de oversterfte, en zelfs mogelijk de uitroeiing van sommige walvissoorten ook een bijzonder nefaste impact hebben op het klimaat. Primair wordt de voedselketen in zee op zijn kop gezet, aangezien hiermee de laatste schakel van de fytoplankton-voedselketen dreigt weg te vallen in sommige regio’s. Anderzijds leveren walvissen ook hun belangrijke bijdrage aan het opslorpen van CO2 uit het water.

Diezelfde fytoplankton zijn namelijk verantwoordelijk voor de opslag van 40 procent van alle geproduceerde CO2 in de wereld. Fytoplankton vormen op hun beurt weer de belangrijkste maaltijd voor walvissen, die de CO2 kunnen opslaan in hun lichaam. Walvissen die sterven zakken naar de oceaanbodem, de CO2 blijft in het karkas opgeslagen.

(jvdh)