In honderdenvier landen zijn een aantal beroepen voor vrouwen nog steeds ontoegankelijk. Dat blijkt uit een rapport van de Wereldbank. De meeste verbodsbepalingen werden ingevoerd om de vrouwen tegen de schadelijke effecten van bepaalde arbeid te beschermen, maar sinds enkele tijd kan duidelijk een trend naar liberalisering worden opgetekend.
“In de rijkere landen probeert de arbeidsmarkt zich van een aantal subtiele gendervooroordelen te ontdoen, maar in veel opkomende markten blijkt nog altijd sprake van een duidelijke discriminatie,” aldus het magazine The Economist. “Op de arbeidsmarkt wordt gestreefd naar een gendergelijkheid, waarbij aan vrouwen meer arbeidskansen en hogere verdiensten worden aangeboden. Toch publiceren sommige landen lijsten van banen die voor vrouwen te gevaarlijk worden geacht.”
Rusland heeft 456 functies voor vrouwen uitgesloten, waaronder het besturen van een trein of een schip. Andere landen hebben hele sectoren voor vrouwen verboden.
“Ook worden vrouwen vaak van nachtarbeid uitgesloten en wordt hen de toegang ontzegd tot banen die moreel ongeschikt worden bestempeld,” aldus nog The Economist. “In Kazachstan mogen vrouwen geen vee, varkens of kleine herkauwers verdoven of slachten. In vier landen kunnen vrouwen geen bedrijf registreren. “
“Achttien naties bieden de echtgenoot de kans om zijn vrouw te verplichten met werk te stoppen. De bedoeling van deze wetten is vaak de bescherming van de vrouw. Sommige wetten plaatsen vrouwen in dezelfde categorie als kinderen of hebben betrekking op functies die volgens de autoriteiten voor vrouwen fysiek teveel belastend zijn, zoals mijnbouw of contructiewerk.”
Veiligheid
“Er zijn echter ook beperkingen die gelinkt kunnen worden aan een breder veiligheidsprobleem,” betoogt het magazine. “In Mumbai mogen vrouwelijke winkeliers niet even laat op de avond werken als hun mannelijke mannelijke collega’s. Andere wetten zijn bedoeld om de vruchtbaarheid te beschermen. Dergelijke wetten hebben vaak demografische beweegredenen en kunnen vooral worden opgetekend in landen met lage geboortecijfers.”
De beperkingen op nachtwerk ontstonden tijdens de industriële revolutie in Engeland. “De regelgeving was gebaseerd op het idee dat vrouwen niet alleen zwakker waren en kwetsbaarder voor uitbuiting waren dan mannen, maar ook de competentie ontbraken om geïnformeerde keuzes te maken.”
“Zeventig jaar geleden probeerde de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) nog steeds vrouwen weg te houden uit de mijnbouw en het industrieel nachtwerk. In Spanje werden de beperkingen op vrouwelijke werknemers in de mijnbouw, energiesector en bouwactiviteit pas in het midden van de jaren negentig van de voorbije eeuw opgeheven.”
© The Economist
Bepaalde beperkingen zijn in een aantal opkomende markten nog getuigen van een wetgeving die vroeger door koloniale grootheden zoals Spanje, Frankrijk of Groot-Brittannië werden geïntroduceerd. “Anderzijds moet worden vastgesteld dat sommige wetten van verrassend recente oorsprong zijn,” betoogt The Economist.
“In Vietnam werd vijf jaar geleden aan vrouwen verboden om nog langer zwaardere tractoren te besturen. In het algemeen kan echter een duidelijke trend naar liberalisering worden geregistreerd. De voorbije jaren hebben Bulgarije, Kiribati en Polen alle beperkingen opgeheven. Ook Colombia en Congo hebben de beperkingen teruggeschroefd.”
Vooruitgang
Diverse landen hebben hun wetten gewijzigd onder de invloed van technologische vooruitgang, die veel banen veiliger heeft gemaakt, terwijl ook de afhankelijkheid van fysieke kracht is verminderd. Elders hebben rechtbanken de beperkingen als discriminatie gecatalogeerd. Aangevoerd wordt tevens dat de tekorten op de arbeidsmarkten eveneens een impact hebben gehad.
“Toen veel mannelijke mijnwerkers in Colombia ontslag namen om elders een betere baan op te nemen, werden vrouwelijke vervangers getolereerd, hoewel de sector wettelijk nog altijd voor vrouwenarbeid was verboden,” zegt The Economist.
Een gelijkaardig fenomeen kon worden opgetekend in een aantal Oost-Europese landen, waar de vrachtwagenchauffeurs voor betere lonen naar het westen uitweken. In de Filipijnen werd zeven jaar het avondwerk voor vrouwen afgeschaft, waardoor de callcenters nieuwe personeelsleden konden aantrekken om klanten in Amerika en Europa te helpen.
“Er zijn nog wel een aantal specifieke beperkingen noodzakelijk,” werpt de International Labour Organization (ILO) op. “Dat geldt onder meer voor zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven, vooral in sectoren waar met chemicaliën wordt gewerkt. “In het algemeen zijn de beschermende restricties echter steeds meer achterhaald.”
