‘Helaas is het bewijs omtrent het gebruik van maskers in de samenleving erg zwak… We hebben niet echt een goed idee waar ze gebruikt moeten worden, [en] in welke mate. Veel landen in Europa hebben nu al lang mondmaskers verplicht… en ze zien nu een grote toename van het aantal gevallen. Dus ik denk dat het gevaarlijk is om te geloven dat maskers een groot verschil maken als je een epidemie hebt als deze.’
Dat heeft de Zweedse staatsepidemioloog Anders Tegnell dinsdag gezegd op de Britse zender Radio 4 (het interview begint bij 1.51.43). Daar werd hij ondervraagd over de nieuwe opstoot van Covid-19 in Zweden. Een aantal wetenschappers hadden vorige maand nog gezegd dat het land groepsimmuniteit had bereikt.
Zweden ontwikkelde in een vroeg stadium een controversiële strategie om de pandemie te bestrijden. Winkels, scholen en restaurants bleven open en van een nationale lockdown was nooit sprake. De Zweedse overheid had geloof in het gezond verstand van haar burgers. Mondmaskers waren nooit verplicht, noch werden ze aanbevolen. De gezondheidsautoriteiten in het land vroegen de bevolking wel vaak handen te wassen. Ook moesten ze zich aan de regels voor ‘social distancing’ houden. Evenmin werd een track-and-trace-app gelanceerd.
‘Niemand heeft zijn gedrag meer aan corona aangepast dan wij’
Tegnell zei het vertrouwen te behouden in de Zweedse bevolking. Hij zei dat uit verschillende internationale peilingen blijkt dat de Zweden het volk zijn dat hun gedrag meest hebben aangepast als gevolg van het coronavirus. ‘Restaurants worden compleet anders gemanaged dan vroeger, we werken van thuis uit en we reizen veel minder dan vroeger. Er is veel veranderd in Zweden.’
Volgens Tegnell wordt nu ook veel meer vanuit een regionaal perspectief gehandeld. Sommige beperkingen zijn lokaal strenger of soepeler naargelang de situatie in de regio. ‘We geven de regio’s ook meer middelen om de transmissie van het virus lokaal te bestrijden.’
Hij zette wel zijn plannen om opnieuw bijeenkomsten met meer dan 500 mensen toe te laten ‘on hold’. Omdat ook in Zweden de cijfers de voorbije dagen opnieuw zijn gestegen, ‘misschien niet even erg als elders in Europa, maar toch… in Stockholm is de stijging significant’.
Versoepeling van de maatregelen voor oudere bevolking
Wel is er een versoepeling met betrekking tot oudere mensen. Die hoeven niet langer volledig te isoleren, zolang ze sociale afstand behouden en grote bijeenkomsten blijven vermijden.
Op de vraag waarom Zweden meer coronadoden telt dan andere Scandinavische landen, antwoordt Tegnell dat de vergelijking niet opgaat. ‘De epidemie was hier anders, vooral in de regio Stockholm die erger getroffen werd dan de andere Scandinavische landen.’
Groepsimmuniteit? ‘Besmettingen zijn erg oneven verspreid over de bevolkingsgroepen’
Over groepsimmuniteit sprak Tegnell zich niet uit. ‘We meten dat zelfs niet. In Zweden zien we erg weinig besmettingen in sommige bevolkingsgroepen en meer in andere. De besmettingen zijn dus erg oneven verspreid over onze bevolking. Onze focus blijft het lokaliseren van nieuwe besmettingen en dan de mensen traceren die met de besmette persoon in contact zijn geweest.’