Woensdag gaan 8 landen in discussie over de toekomst van de Noordpool, maar hoe wordt het Noordpoolgebied gedefinieerd?

Woensdag 19 mei begint in het IJslandse Reykjavik de XXIIe Ministeriële Raad voor de Noordpool (Arctic Council Summit). Anthony Blinken, de nieuwe chef van de Amerikaanse diplomatie zal er voor het eerst zijn Russische homoloog Sergei Lavrov ontmoeten. Rusland heeft in 2021 – 2023 het roterend voorzitterschap van het orgaan.

De klimaatwijziging heeft de geopolitieke belangen van het Noordpoolgebied enkel opgevoerd. Nu de ijskap er tweemaal sneller smelt dan op de rest van de planeet, worden nieuwe scheepvaartroutes mogelijk. Een vrachtschip dat van Tokio naar Rotterdam vaart, zou via de Noordpool een shortcut van liefst 8.000 km maken in vergelijking met het traject dat datzelfde schip moet afleggen wanneer het via het Suezkanaal vaart.

De Raad stelt elke twee jaar een slotverklaring op, die door alle deelnemers wordt ondertekend. In 2019 gebeurde dat voor het eerst sinds 1996 niet, omdat de Verenigde Staten onder de regering Trump weigerden een verklaring te ondertekenen, waarin de problemen van de klimaatverandering aan menselijke activiteiten werden gekoppeld en waarin tot dringende maatregelen werd opgeroepen.

Hoe wordt het Noordpoolgebied gedefinieerd?

Er zijn twee verschillende interpretaties van wat het Noordpoolgebied omvat.

Wikipedia
  1. De eerste beperkt zich beperkt tot de poolcirkel, begrensd door de 66e breedtegraad (blauwe cirkel boven), ter hoogte waarvan het gedurende 24 uur dag of nacht is tijdens de zomer- of winterzonnewende. Volgens deze interpretatie omvat de Noordpool het uiterste noorden van Scandinavië, Canada, Rusland, Alaska (Verenigde Staten), en de helft van Groenland (Denemarken).
  2. De tweede definitie is veel ruimer en omvat de zone waar de temperatuur in juli niet boven gemiddeld 10 graden uitkomt (rode lijn boven). Dit is ook de grens waarboven geen bomen meer groeien. Deze definitie omvat Canada, Rusland, Noorwegen, Denemarken (geheel Groenland), de helft van IJsland, de Verenigde Staten, Zweden en Finland.

De Arctic Council telt vertegenwoordigers van 8 voormelde landen en een reeks observatoren. Die komen om de twee jaar samen om de situatie van de 4 miljoen inwoners van het Noordpoolgebied, de 21.000 diersoorten en het klimaat te bespreken.

Achter die nobele façade schuilen dus kolossale belangen en woedt een meedogenloze strijd voor de controle over de 14 miljoen vierkante kilometer land, rijk aan olie (13% van alle globaal nog niet ontgonnen reserves)  en gas (29% van de globaal nog niet ontgonnen reserves).

Meer