Door de ingrijpende maatregelen van de federale regering om het coronavirus in te dammen in België, valt het woord ‘lockdown’ met de regelmaat van een klok. De geruchten tierden donderdag welig op sociale media. Maar is dat terecht? En mogen we hier ook echt van een lockdown spreken?
Als het wat onduidelijk wordt, is het belangrijk om even een laagdrempelige uitleg op te zoeken. Van Dale kent het Engelstalige woord ‘lockdown’ niet, dus dan maar richting Wikipedia. Die website stelt het volgende. ‘Een lockdown of clampdown is een noodprotocol waarbij verhinderd wordt dat mensen (of informatie) een gebied verlaten. Dit noodprotocol wordt enkel ingeroepen door iemand in een positie van autoriteit.’
De definitie beklemtoont twee belangrijke aspecten: ‘een gebied’ en ‘autoriteit’. Als onze situatie naast die van Italië – waar het woord ‘lockdown’ officieel gevallen is – ligt, dan is vooral de bewegingsvrijheid cruciaal. In Italië mag niemand het huis verlaten, tenzij de persoon in kwestie de noodzaak daarvan kan aantonen. Mogelijke redenen zijn: werk, medische noodsituatie, familiale noodsituatie, winkelbezoek of apothekersbezoek.
Het gaat zelfs zover dat Italianen zich moeten verantwoorden aan de politie, met behulp van een formulier (zie onder). Bovendien is elke bijeenkomst zonder gegronde reden en elke vorm van verzamelen verboden. In België ligt het helemaal anders, want iedereen mag zich nog altijd vrij verplaatsen. En bijeenkomsten in open lucht lijken misschien niet aangeraden, ze mogen wél. Zo kunnen de wekelijkse markten in steden en gemeenten gerust plaatsvinden, legde de federale regering vrijdag nog uit.
Over naar het concept van ‘autoriteit’. De federale regering, bij monde van premier Sophie Wilmès (MR), kon het donderdagavond niet genoeg benadrukken. ‘Dit is géén lockdown, dit zijn maatregelen om Italiaanse toestanden te vermijden’, was de teneur. Ook Vlaams minister-president Jan Jambon hamerde verschillende keren op dezelfde nagel. ‘We hebben willen vermijden om hier een echte lockdown van te maken. Bedrijven en winkels blijven open, dus zo kan je het niet noemen. Maar het zijn wel doortastende en ingrijpende maatregelen’, herhaalde hij op Radio 1 en voor aanvang van zijn persconferentie.
Conclusie: is dit een lockdown? Neen. Geen enkele van de twee noodzakelijke voorwaarden zijn ingelost. Noch geldt er een verbod op verplaatsingen, noch willen de betrokken regeringen spreken over een lockdown-situatie. Het kan natuurlijk nooit kwaad om zoveel mogelijk thuis te blijven, zeker als u tot de kwetsbare risicogroep behoort.