Ondanks dat de CIA concludeerde dat de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman de opdrachtgever was van de moord op journalist Jamal Khashoggi, zal Donald Trump hem de hand boven het hoofd houden. Daar hebben de VS verschillende redenen toe…

“Zullen we de waarheid ooit te weten komen? Je hebt gezien dat we zware, massale sancties hebben uitgevaardigd tegen een grote groep Saoedi’s. Maar tegelijkertijd hebben we een bondgenoot. En ik wil trouw blijven aan een bondgenoot die op verschillende manieren zeer goed is geweest.”

CIA: “Mohammed bin Salman gaf opdracht om Khashoggi te doden”

Dat heeft de Amerikaanse president Trump zondagavond gezegd in een interview met journalist Chris Wallace van Fox News. Trump gaat daarmee in tegen de conclusie van zijn eigen inlichtingendienst CIA die vorige week onomwonden stelde dat de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) opdracht had gegeven tot de moord op journalist Jamal Khashoggi. Khashoggi werd begin oktober vermoord in het Saoedische consulaat in het Turkse Istanboel. Volgens Trump zijn er onvoldoende aanwijzingen dat MbS wel degelijk de opdrachtgever was.

Het is niet de eerste keer dat een Amerikaans president de machthebbers in Riyadh de hand boven het hoofd houdt. Daar zijn verschillende redenen voor:

© EPA

Wanneer is het Saoedisch-Amerikaanse bondgenootschap ontstaan?

Op het einde van de jaren dertig van vorige eeuw, slaagde Abdul Aziz ibn Saud er in de stammentwisten in het land in te dammen en er een koninkrijk te vormen. Amerikaanse energiemaatschappijen hadden toen al grote oliereserves ontdekt en drongen er bij hun regering op aan om hun belangen bij de nieuwe vorst te promoten. In 1945 ontmoetten president Franklin Roosevelt (FDR) en koning Abdul Aziz elkaar voor het eerst aan boord van een Amerikaans schip in het Suezkanaal.  FDR verkreeg van de Saoedische vorst de verzekering dat Amerikaanse en niet Britse bedrijven de olie zouden controleren. Als tegenprestatie zouden de Amerikanen het koninkrijk beschermen.  Dat gebeurde ook: luttele jaren later werd een Amerikaanse militaire basis opgericht vlakbij de olievelden. Door de jaren heen zou het olie-voor-bescherming-arrangement enkel aan belang winnen. Ook vandaag nog is Saoedi-Arabië de grootste buitenlandse klant van de Amerikaanse wapenindustrie. Tijdens de regering Obama gaf het land niet minder dan 100 miljard dollar in de VS uit. 

Is het bondgenootschap ooit onder druk komen te staan?

Meer dan eens zelfs…

• In 1973 stopten de Saoedi’s de verkoop van olie aan de Amerikanen als vergelding voor de Amerikaanse steun aan Israël tijdens de Yom Kippoeroorlog. Hun beider afkeer van de Sovjet-Unie bracht de bondgenoten later opnieuw dichter bij elkaar.
• Op 11 september 2001 vlogen 2 passagiersvliegtuigen in het World Trade Center en het Pentagon, een aanslag waarbij meer dan 3.000 mensen om het leven kwamen. 15 van de 19 terroristen die de aanslag uitvoerden waren Saoedi’s, net als Osama bin Laden, het brein achter de operatie. Toenmalig president George W. Bush liet Saoedische burgers die in de VS verbleven toe het land te verlaten nog voor ze door de FBI konden worden ondervraagd. De familie Bush had dan ook een geschiedenis van zakelijke belangen in Saoedi-Arabië opgebouwd. Na de aanslagen gaven de Saoedi’s in de VS meer dan 100 miljoen dollar uit aan public relations, in een poging om het imago van het land als ‘exporteur van terreur’ te transformeren.

© Public Domain

Is Saoedi-Arabië een ‘exporteur van terreur’?

Absoluut. Decennia geleden sloot het koningshuis een deal met de radicale islamisten in het land. Ze beloofden het wahabisme – een uiterst conservatieve strekking binnen de islam – en het jihadisme wereldwijd te financieren op voorwaarde dat ze geen geweld zouden gebruiken in het koninkrijk zelf. Radicale islamisten konden zo op financiële steun van Saoedi-Arabië rekenen in  Afghanistan, Pakistan, Bosnië en Tsjetsjenië.  Na de aanslagen van 9/11, zeiden de Saoedi’s dat ze de geldkraan voor de islamisten hadden dichtgedraaid, maar uit vertrouwelijke documenten die in 2009 door Wikileaks werden gepubliceerd, blijkt dat Saoedi- Arabië nog altijd Al Qaida, de Taliban, de  Pakistaanse terreurgroep Lashkar-e-Taiba en de Palestijnse terreurbeweging Hamas financiert, ‘door hen jaarlijks ‘miljoen dollars’ te geven. 

© Getty Images

Welke zijn de Amerikaanse belangen?

Saoedische olie uiteraard, hoewel de invoer daarvan vorig jaar nog amper 9% bedroeg van wat in de VS wordt verbruikt, een gevolg van de schalie-olierevolutie. Maar de belangrijkste rol die de Saoedi’s vandaag opnemen in de regio is een tegengewicht vormen voor Iran. Sinds in 1979 het regime van de sjah viel en de Iraanse mullah’s Amerikaanse diplomaten gijzelden, is Iran voor de VS de aartsvijand nummer 1 in de Arabische wereld. Het conflict tussen soennitische en sjiietische moslims vindt in heel de wereld plaats en vormt in het Midden-Oosten een kloof tussen het sjiietische Iran (dat de facto invloed uitoefent in Syrië, Libanon en Jemen) en het soennitische Saoedi-Arabië en de Golfstaten. Recenter nog is de informele samenwerking tussen Saoedi-Arabië en de traditionele aartsvijand Israël. Het is de dreiging van Iran die beide landen dichter tot elkaar heeft gebracht.

© Getty Images

Hoe is de relatie tussen de Saoedi’s en Donald Trump?

Uitstekend. Trump heeft een lange geschiedenis met de Saoedi’s. Om het in zijn eigen woorden te zeggen: “Ze hebben voor miljoenen aan vastgoed van me gekocht. Moet ik ze nu onaardig vinden.” De relatie met Riyadh is van bij zijn ambtsaanvaarding dan ook een absolute prioriteit. De eerste buitenlandse reis van president Donald Trump, de man die de wereld ging redden van de moslimterreur, was een bijna-knieval voor het Saoedische regime waarvan hij zelf nog had gesuggereerd dat het achter de aanslagen van 11/9 zat, en waarvan wij weten dat het wereldwijd haatpredikers uitstuurt, ook naar de Grote Brusselse Moskee. Trumps schoonzoon Jared Kushner maakte onmiddellijk werk van het smeden van een vertrouwelijke band met kroonprins  Mohammed bin Salman (MbS), die tot voor de moord op Khashoggi in Riyadh de touwtjes in handen had. Trump en co zagen in MbS een moderniserende hervormer, maar het Amerikaanse congres en de CIA zijn daar minder zeker van.  De moedige hervormer wordt daar gezien als een impulsieve en onbetrouwbare autocraat, die er niet voor terugdeinst de stemmen te liquideren die naar zijn mening te luid klinken.

Saoedi-Arabië telt 15.000 prinsen. Elk krijgt 19.000 euro per maand

© Getty Images