Waarom Facebook het geniaalste businessmodel op aarde heeft

Facebook heeft woensdag de conclusies van een burgerrechtenaudit gepubliceerd die twee jaar heeft geduurd. Dat gebeurde daags nadat het bedrijf van Mark Zuckerberg en een aantal burgerrechtenorganisaties een zeer onproductieve bijeenkomst hielden. Van de 10 eisen die de burgerrechtenactivisten stelden werden er exact zero ingewilligd.

De diepgaande audit komt niettegenstaande tot een vernietigend verdict. Volgens de auditoren is Facebooks aanpak met betrekking tot burgerrechten ‘zwaar onvoldoende’.

Facebook ‘lijkt zich onvoldoende bewust van de polarisatieproblematiek en de manier waarop zijn algoritmes extreme en polariserende content promoten’, staat er te lezen. Ook de manier waarop CEO Mark Zuckerberg ‘een hiërarchie van meningen heeft gecreëerd, waarbij voor politici andere regels gelden, geeft sommige meningen volgens het rapport prioriteit over andere’.

Facebook reageert via een blogpost van COO Sheryl Sandberg met de traditionele excuses en de al even traditionele belofte om zich nog meer te gaan inzetten om burgerrechten beter te respecteren.

Imago- en morele, geen financiële schade

Maar grote veranderingen moeten er niet worden verwacht. De voorbije weken sloten meer dan 1.000 bedrijven zich aan bij een advertentieboycot. Onder hen kleppers als Starbucks, Unilever, Coca-Cola, Volkswagen, Lego en Adidas. Ook zij willen dat Facebook harder optreedt tegen haatberichten. Het bedrijf zegt wel dat te zullen gaan doen, maar loopt door zo’n boycot imago- en morele, eerder dan financiële schade op. 

Volgens de techwebsite The Information zou Zuckerberg zijn personeel hebben gerustgesteld en gezegd ‘dat deze adverteerders snel genoeg zullen terugkomen’. Daarenboven zorgt de top 100 adverteerders op Facebook voor amper 6 procent van de omzet. Zelfs als 50 daarvan het netwerk de rug toekeren is er weinig aan de hand. Facebook telt in totaal een kleine 8 miljoen adverteerders. Het is vooral een power house voor kmo’s, die nergens anders terecht kunnen. Kleine- en middelgrote ondernemingen kunnen op Facebook op een relatief goedkope manier snel en eenvoudig een grote groep mensen in de eigen doelgroep bereiken. Dat dan nog eens exclusief in de eigen regio. Wie kan met zulk aanbod concurreren?

Maak Facebook betalend

Een aantal zwaargewichten in de Amerikaanse techwereld denkt dat de oneindige controverses die Facebook creëert best worden stopgezet door het medium betalend te maken. Het iets minder controversiële Twitter zou zelfs al stappen in die richting zetten.

Volgens deze Silicon Valley-insiders zouden velen bereid zijn om maandelijks een kleine som te betalen. Op voorwaarde dat ze dan van alle traditionele en politieke reclame en haatberichten worden verlost. Dat zou de inkomstenstroom van het bedrijf op peil houden. Het zou ook het aandeel Facebook ten goede komen, omdat een abonnementsformule meer waarde voor de aandeelhouders creëert, luidt het. 

Het gouden trio: schaalgrootte, onbegrensde groei en hoge marges

Facebook heeft zonder twijfel het beste businessmodel ter wereld. Het is gebaseerd op het gouden trio van schaalgrootte, onbegrensde groei en hoge marges. Een tiercé die nog steeds onhaalbaar blijft voor grote bedrijven als Google, Amazon, Apple of Netflix. 

Forbes: ‘Het verbazingwekkende financiële succes van Facebook kan worden samengevat in deze paar cijfers: 50/50/50/500. Dat wil zeggen een jaarlijkse omzet van 50 miljard dollar, die met 50% per jaar groeit met een operationele marge van 50%, waardoor een marktkapitalisatie van 500 miljard dollar wordt gegenereerd.’ (De cijfers dateren van 2018 en zijn ondertussen al voorbijgestreefd. De omzet is ondertussen gestegen tot 64 miljard dollar per jaar.)

Het kostenplaatje

Isopix

Laten we nu even naar het kostenplaatje kijken. 

  • Gratis grondstof (gebruikers en bedrijven leveren gratis content)
  • Zero marketingkosten (mond-tot-mondreclame van gebruikers en de virale effecten van het netwerk zorgen voor constante groei)
  • Zero verkoopkosten (advertenties worden gekocht via een geautomatiseerd zelfbedieningsplatform)

Welke ondernemer zou bereid worden gevonden om deze kip met diamanten eieren te slachten?

Is Facebook al de controverse waard en is een betaalmodel dan geen waardig alternatief?

Laten we dat even onderzoeken. Een gebruiker in Noord-Amerika bracht Facebook in het eerste kwartaal van dit jaar gemiddeld 34 dollar op. Dat zijn de inkomsten aan reclame gedeeld door het aantal gebruikers. Vermenigvuldigd met 4 kwartalen is dat 136 dollar op jaarbasis. Stel dat Facebook overschakelt op een betalend model en 20 procent van zijn gebruikers kan behouden. Dat zou betekenen dat die 136 dollar per betalende gebruiker met 5 moeten worden vermenigvuldigd om te compenseren voor het verlies aan reclamegeld. Dat wordt dan een Facebook-jaarabonnement van 5 x 136 dollar of 680 dollar. Of 56 dollar per maand, zijnde drie tot vier keer de prijs van een Netflixabonnement.

Hoeveel mensen zijn bereid voor Facebook te betalen en welk bedrag?

Hoeveel mensen zouden bereid zijn om dit bedrag te betalen om zich te ontdoen van advertenties en hun persoonlijke gegevens te beschermen?

Uit recent onderzoek blijkt dat 64 procent van de Facebookgebruikers bereid zouden zijn om 3 dollar te betalen per maand. Hoeveel van die 64 procent bereid zou zijn het twaalfvoudige per maand te betalen is niet geweten. Maar de kans dat het om 20 procent gaat is gering. Een ander onderzoek gaf aan dat 11,6 procent van de gebruikers bereid zou zijn ‘meer dan 15 dollar’ per maand te betalen voor een advertentievrije dienst. Waarmee het ganse betalend model in de prullenmand mag worden geparkeerd. Of, om het met de woorden van de uitvinder van het meest geniale zakenmodel aller tijden te zeggen:

‘De realiteit is dat als je een dienst wil ontwikkelen die iedereen in de wereld met elkaar verbindt, er veel mensen zijn die zich niet kunnen veroorloven daarvoor te betalen. Daarom, en zoals bij vele media, is het advertentie-ondersteund model het enige rationele model dat de ontwikkeling van zo’n dienst kan garanderen … Want als je een dienst wil bouwen die niet enkel rijke mensen dient, dan moet je iets hebben dat mensen zich kunnen veroorloven.’

Als het niet over geld gaat, gaat het veelal net wel over geld

Mark Zuckerberg (R) en Sheryl Sandberg (EPA/ANDREW GOMBERT)

Zuckerberg en Sandberg laten geen kans voorbijgaan om te zeggen dat het niet met geld te maken heeft, maar met het goed van de wereld. ‘We brengen veranderingen aan – niet om financiële redenen of onder druk van adverteerders, maar omdat het juist is’, schreef Sandberg dinsdag nog op haar tijdlijn.

In één zaak onderscheidt Facebook zich dan weer niet van de anderen. En dat is dat wanneer mensen zeggen dat het niet om het geld gaat, het veelal enkel om het geld gaat.

Meer