Een lokaal onderzoek werpt een interessant licht op de verkiezingsuitslag in Brazilië. Maar Jaïr Bolsonaro vergelijken met Donald Trump gaat niet op.
Terwijl de helft van de Brazilianen en een groot deel van de wereld nog moet bekomen van de verkiezingsoverwinning van de extreem-rechtse Jaïr Bolsonaro (rechts op de foto), publiceert de Braziliaanse krant Estadão een interessante studie die een ander licht werpt op wat in ‘s werelds op drie na grootste democratie aan de gang is.
Wie rijk is stemde uiterst-rechts
De krant analyseerde de verkiezingsuitslag in de 1.000 steden/gemeenten met het hoogste gemiddelde inkomen en vond dat in 967 daarvan Bolsonaro als winnaar uit de bus kwam. Bolsonaro’s socialistische tegenstander Fernando Haddad (links op de foto) daarentegen moest vrede nemen met 33 overwinningen.
In de 1.000 steden/gemeenten met het laagste gemiddelde inkomen deed zich exact de omgekeerde situatie voor. Haddad mocht zich in 975 daarvan tot winnaar kronen, terwijl in amper 25 van die gemeenten de voorkeur naar Bolsonaro ging.
Laagopgeleiden gingen voor Haddad
Ook de gebieden die laag scoren in de Human Development Index (HDI) – een graadmeter voor opleiding, levensverwachting en inkomen – kozen massaal voor de socialistische kandidaat. Een fenomeen dat best wordt geïllustreerd door 2 voorbeelden. In São Caetano do Sul, de stad met de hoogste HDI-score van het land, haalde Bolsonaro ruim 75,1% van de stemmen. Aan de andere kant van het spectrum het stadje Melgaço, met de laagste HDI-score van Brazilië. Daar stemde 75,6% van het land voor Haddad.
Volgens de krant is de correlatie vergelijkbaar met degene die in 2006 werd opgemeten, na de verkiezingsoverwinning van de extreem-linkse Lula da Silva, alleen nu in het voordeel van de uiterst-rechtse kandidaat.
Bolsonaro won in minder steden en gemeenten dan Haddad – namelijk 2.760 tegenover 2.810 -, maar omdat hij in de grotere steden won (Rio de Janeiro bijvoorbeeld, maar vooral de metropool Sao Paulo, waar 22 miljoen mensen wonen), haalde hij in totaal 10 miljoen stemmen meer dan zijn opponent.
De ‘Trump van de Tropen’? Niet echt…
In de mainstreammedia wordt Bolsonaro doorgaans ‘de Trump van de Tropen’ genoemd. Die vergelijking gaat maar gedeeltelijk op. Beide zijn outsiders die er in zijn geslaagd met politiek incorrect taalgebruik de frustraties met de traditionele politieke klasse uit te buiten. Beide promoten polarisering, schuwen geen controverse inzake vrouwen en minderheden en stralen authenticiteit uit. Beide weten hoe hun basis aan zich te binden door de – bevooroordeeld geachte – mainstreammedia buitenspel te zetten en vol in te zetten op sociale media.
Net als Trump heeft Bolsonaro weinig oog voor het milieu en wil hij de buitenlandpolitiek van zijn land totaal hervormen door Trumps transactionele, assertieve en nationalistische aanpak te gaan repliceren. Verwacht wordt dat hij daar – net als de New Yorker – snel werk van zal maken.
© EPA
Brazilië: moordmetropool
Maar Brazilië is Amerika niet. In de grootste economie van Latijns-Amerika werden vorig jaar 64.000 mensen vermoord. Dat zij er 175… per dag. In verhouding is dat 6 keer meer dan in de VS. 7 van de 20 meest moorddadige steden ter wereld liggen in Brazilië.
Het volk is er door een corrupte politieke klasse jarenlang bedrogen. Ex-president Lula zit in de gevangenis voor corruptie, zijn opvolgster Dilma Rousseff moest aftreden vanwege haar betrokkenheid bij een corruptieschandaal. In de voorbije legislatuur werden meer dan 100 politici in staat van beschuldiging gesteld. 12 ervan werden veroordeeld, waaronder Lula.
Amerikaanse economie floreert… Brazilië is een economisch kerkhof
Terwijl de Amerikaanse economie in overdrive gaat, bekomt Brazilië nog steeds van de diepste recessie uit zijn geschiedenis. Sinds 2014 is het bbp van het land met meer dan 10% gezakt en zijn miljoenen Brazilianen die onder Lula tot de middenklasse waren opgeklommen opnieuw in de armoede beland. 56% van alle geld dat door de overheid wordt uitgegeven gaat naar pensioenen en dit bedrag groeit jaarlijks 4% sneller dan het bbp.
Het ras-le-bol van de lokale bevolking met de mooie praatjes van onbetrouwbare politici
Trump vatte zijn eerste ambtstermijn aan met een nederlaag in de popular vote, maar met zowel het Congres als de Senaat stevig in Republikeinse handen. Bolsonaro won de popular vote met meer dan 10 miljoen stemmen, maar kan dan weer op weinig sympathie rekenen bij de [veelal corrupte] Braziliaanse politieke klasse.
Hoewel Bolsonaro en Trump zeker deel uitmaken van een brede coalitie tegen de traditionele politiek die decennialang de westerse democratieën beheerste, komt de Braziliaan in gans andere omstandigheden aan de macht dan zijn Amerikaanse ambtsgenoot.
De situatie in Brazilië is dus onvergelijkbaar met die in de VS in termen van corruptie-, economische- en moordcijfers, maar wel in het ras-le-bol van de lokale bevolking met de mooie praatjes van onbetrouwbare politici.
© Getty Images