In Brazilië heeft de conservatieve kandidaat Jair Bolsonaro de presidentsverkiezingen gewonnen. Daarmee bevestigt het land een trend die nagenoeg over het hele continent kan worden vastgesteld. Dat zegt Michel De Grandi, redacteur van de Franse krant Les Echos. De Grandi maakt gewag van een cocktail van problemen waarvan de populisten hebben kunnen profiteren.

Er zijn dit jaar in Latijns-Amerika een tiental verkiezingen zijn gehouden. Vastgesteld moest worden dat overal, op uitzondering van Mexico, de conservatieve populisten aan het langste eind hebben getrokken. Begin december zal immers Manuel Andres Lopez Obrador, een linkse populist, in Mexico als president worden geïnstalleerd.

Keerpunt

“Tijdens het eerste decennium van deze eeuw was Latijns-Amerika het decor van de doorbraak van een aantal linkse kandidaten,” benadrukt Michel De Grandi, verwijzend naar Hugo Chávez in Venezuela, Nestor Kirchner in Argentinië en Luiz Inácio Lula da Silva in Brazilië. “Het tij keerde echter met de komst van de liberale figuur Mauricio Macri drie jaar geleden in Argentinië.”

“In het zog van Macri volgde een hele reeks politici die de hoop op een conservatieve herovering van het continent lieten koesteren,” aldus De Grandi. “Voorbeelden daarvan zijn Sebastian Pinera in Chili, Ivan Duque in Colombia en nu ook met Jair Bolsonaro in Brazilië.”

“De jongste reeks verkiezingen tonen een terugkeer van het Latijns-Amerikaanse populisme,” zegt De Grandi. “De combinatie van geweld, onveiligheid en corruptie heeft van het populisme een cocktail gemaakt die bij het bevolking van het continent bijzonder goed in de smaak valt.”

Brazilië is daarvan volgens hem een goed voorbeeld. Volgens cijfers van de Wereldbank staat Brazilië in de lijst met de meest ongelijke naties ter wereld op een negende plaats. Het land is de thuisbasis van enkele duizenden sloppenwijken (favelas). Alleen al in Rio de Janeiro kunnen enkele honderden sloppenbuurten worden gemeld.

“Brazilië is ook een van de meest gewelddadige landen ter wereld,” benadrukt De Grandi. “Uit cijfers van het Public Safety Forum blijkt dat in Brazilië het voorbije jaar 63.880 moorden zijn gepleegd. Dat betekent 30,8 moorden per honderdduizend inwoners. Daarnaast moesten ook 60.018 verkrachtingen worden gemeld. Elke dag werden er bovendien meer dan zeshonderd gevallen van huiselijk geweld geregistreerd.”

Onzekerheid

“Daarnaast hebben ook de fraudeschandalen rond de industriële groepen Petrobras en Odebrecht bij de bevolking voor een toenemend gevoel van afkeer voor de politieke klasse veroorzaakt. De schandalen zouden uiteindelijk zelfs leiden tot het ontslag van Pedro Pablo Kuczynski, president van Peru, die ervan beticht werd gelogen te hebben over betalingen die hij van Odebrecht had ontvangen.

“In diverse landen wordt de populariteit van de populisten bovendien nog versterkt door knelpunten zoals immigratie of economische tegenspoed,” zegt De Grandi nog. “Alleen Andres Manuel Lopez Obrador past niet in dezelfde politieke familie. Hij hanteert echter dezelfde beginselen.”

“Geconfronteerd met de onzekerheid waarin een groot deel van de bevolking leeft, is het niet verwonderlijk dat de kiezers uiteindelijk kandidaten vinden die buiten het traditionele politieke systeem vallen.”