De Britse regering stelt een wetswijziging voor om het Noord-Ierlandprotocol, dat een onderdeel is van de Brexit-deal en de handel tussen Noord-Ierland en de rest van het VK bemoeilijkt, aan te passen. De Europese Unie dreigt echter met juridische stappen als het VK dit eenzijdig doorvoert.
Verenigd Koninkrijk riskeert handelsoorlog na ‘aanpassing’ Noord-Ierlandprotocol
Waarom is dit belangrijk?
Als gevolg van de Brexit zou in 2020 heel het Verenigd Koninkrijk uit de Europese handelszone stappen. Voor Noord-Ierland, dat aan Ierland grenst en van de rest van het VK gescheiden is door de zee, bleek dit echter te complex. Toen kwamen het VK en de Europese Unie overeen dat de douanegrens op zee zou worden gelegd, en dat goederen naar en van Noord-Ierland dus via de douane moesten passeren. Vandaag blijkt dit echter veel te complex, en wil het VK een nieuwe regeling. Die stelt het nu voor.De afgelopen jaren zaten de Britse bevoegde ministers en bevoegde Eurocommissarissen al ettelijke uren samen aan tafel, om te bekijken hoe ze het Noord-Ierlandprotocol konden herschrijven, zodat beide kampen tevreden waren. De Britse regering weigerde echter (genoeg) water bij de wijn te doen, en besliste nu om de oorspronkelijke regeling te verscheuren.
Unilateraal
Dat kan door artikel 16 van het Noord-Ierlandprotocol in te schakelen: dat wetsartikel bepaalt dat elke partij ‘unilateraal’ (zonder instemming van of akkoord met de tegenpartij) het akkoord door de shredder kan halen, als het protocol leidt tot serieuze economische, maatschappelijke of omgevingsproblemen.
Volgens de Britse regering, waar premier Boris Johnson en minister voor Buitenlandse Zaken en de Brexit-deal Liz Truss de forcing voeren, is dit laatste nu van toepassing. De gevolgen zijn nogal wat: zo zullen Britse bedrijven die uitvoeren naar Noord-Ierland gemakkelijker door de douane geraken dan bedrijven die naar de Europese Unie exporteren. Ook wordt het Europees hof van Justitie buitenspel gezet: nu kon het Europees hof optreden bij handelsconflicten, dik tegen de zin van de Britten.
On hold
Europa belooft alvast fors te handelen. Eurocommissaris voor de Brexit Maroš Šefčovič bekijkt nu of hij juridische stappen kan ondernemen kan ondernemen tegen de Britse regering. Vorig jaar werd al een juridische procedure opgestart, maar die werd weer on hold gezet toen beide partijen weer aan tafel gingen zitten om het debacle op te lossen.
Ook in Noord-Ierland is de politiek misnoegd met de move van premier Johnson. Hij noemde de eenzijdige beslissing “een nieuw dieptepunt”, en de meerderheid van het Noord-Ierse parlement deelde dat gevoel. 52 van de 90 parlementsleden schreven een brief aan Johnson, waarin “het roekeloze nieuwe protocol van uw regering in de sterkst mogelijke termen wordt afgewezen”. Dat bericht The Financial Times.