Kopzorgen voor de duizenden treinpendelaars, en ook voor NMBS-topvrouw Sophie Dutordoir en minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo). Een gezamenlijk vakbondsfront bij het spoor heeft een stakingsaanzegging ingediend voor in totaal 96 uur. Dat is op zich al uitzonderlijk, bovendien kan de hinder in de praktijk nog veel groter zijn.

Alles op een rij: De bonden ACOD Spoor, ACV Transcom en VSOA willen op de volgende dagen het werk neerleggen bij de NMBS:

• Van dinsdag 7 november vanaf 22 uur tot donderdag 9 november 22 uur.
• Van dinsdag 5 december vanaf 22 uur tot donderdag 7 december 22 uur.

Bovendien: De praktijk van eerdere stakingen leert dat het werk zelden nog hervat wordt om 22 uur. Daardoor is er ook de dag erop nog zware hinder. Een staking van 48 uur is er in de praktijk een van 60 uur. De teller loopt zo snel op: twee keer 60 uur is al 120 uur, of 5 dagen.

Meer achtergrond: Voor een goed begrip: het gaat om een stakingsaanzegging die is ingediend. Morgen volgt er nog overleg met de directie. Er is dus nog een sprankel hoop dat de dubbele staking afgeblazen wordt.

• In het sociaal overleg gebruiken de vakbonden stakingsdreigingen traditioneel als een middel om de druk op te voeren.
• Wat dit geval uitzonderlijk maakt, is de proportie: geen klassieke 24-urenstaking, maar een 48-staking en zelfs meteen twee keer.
• “Maar het ongenoegen op de werkvloer is dan ook nog nooit zo groot geweest”, zegt Günther Blauwens, Vlaams voorzitter van ACOD Spoor, in een persbericht. “De heersende personeelstekorten verhogen de werkdruk. Het personeel wordt elke dag geconfronteerd met falende werktools en een onwerkbare spoorwegstructuur.”
• De bonden vragen “de stopzetting van de productiviteitsverhoging ten nadele van het spoorwegpersoneel”. Het sociaal conflict draait onder meer om de halvering van de opstarttijd voor treinbegeleiders tot 10 minuten en de personeelsafbouw in de stations.

Malaise

Het bredere plaatje: De NMBS strompelt van de ene crisis naar de andere.

• Iedereen die wel eens de trein neemt, ervaart aan den lijve dat de stiptheid te wensen overlaat. Dat leidt bij veel dagelijkse reizigers tot bijna permanente ergernis.
• De grote Brusselse stations hebben te maken met overlast van drugsgebruikers, daklozen en transmigranten. In een wanhopige brief aan de federale regering noemde topvrouw Sophie Dutordoir de situatie rond Brussel-Zuid afgelopen zomer “dramatisch”. Dat leidde uiteindelijk tot een gecoördineerde ‘opkuisactie’.
• Er was eerder dit jaar ook nog het schandaal rond de overbetaalde consultant bij Ypto, de IT-afdeling van de NMBS.

De politieke gevolgen: Als het tot grootschalige stakingen komt, brengt dat federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) in een lastig parket. Hij heeft van een beter treinaanbod altijd een prioriteit willen maken. Over het huidige sociaal conflict verklaarde hij in de Kamer dat de onderhandelingen onder de verantwoordelijkheid van het management en niet van de minister vallen.

Nog dit: Ook bij de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn is er sociale onrust. Daar braken vandaag spontane stakingen uit na een interne reorganisatie van stelplaatsen en onderhoudscentra.