De Turkse lira moet vrijdag 16% van zijn waarde inleveren tegenover de Amerikaanse dollar, nadat een met veel fanfare aangekondigd plan om de Turkse economie uit het slop te helpen een fata morgana bleek en de Amerikaanse president Trump met één gerichte tweet aankondigde de economische sancties tegen het land verder uit te breiden.

Terwijl de Turkse minister van Financiën Berat Albayrak – tevens de schoonzoon van president Erdogan – aankondigde dat hij de economie zou hervormen, tweette de Amerikaanse president dat hij de bestaande economische sancties tegen Turkije zou verdubbelen. De sancties zijn een gevolg van de weigering door de Turkse regering om een Amerikaanse prediker vrij te laten. Volgens Ankara heeft die een rol gespeeld bij de mislukte couppoging tegen Erdogan 2 jaar geleden. “Onze relaties met Turkije zijn niet goed op dit moment,” schrijft Trump nog.

De lira stortte ogenblikkelijk verder in. Trumps commentaren bewijzen nogmaals in welke mate de Amerikaanse regering sancties als een drukkingsmiddel inzetten in hun buitenlandpolitiek.

Turks economisch plan blijkt lege doos

De al dagen aangekondige speech van Albayrak met betrekking tot de economie, bleek uiteindelijk een lege doos. De minister en echtgenoot van Erdogans dochter zei op drie punten hervormingen te willen doorvoeren: hij wil de strijd tegen de inflatie opvoeren, de fiscale discipline aanscherpen en het huidige handelstekort reduceren. De toespraak maakte weinig indruk op investeerders, die het vertrouwen in de Turkse centrale bank volledig kwijt zijn en die veel meer concrete acties hadden verwacht.

De lira is dit jaar nu al 43% van zijn waarde kwijtgespeeld tegenover de Amerikaanse dollar. De Turkse president Erdogan roept zijn landgenoten ondertussen op om alle buitenlandse valuta die ze nog bezitten om te wisselen in lira. 

© EPA

Wie schulden heeft, moet zijn leenheer gehoorzamen

Erdogan lijkt maar niet te willen begrijpen dat landen die grote tekorten op hun handelsbalans vertonen sterk afhankelijk blijven van internationale geldschieters. Turkije moet nu meer dan 25% rente betalen wil het op de financiële markten geld ophalen. De reden: geldschieters vinden de maatregelen die de Turkse centrale bank doorvoert om de val van de lira af te remmen gewoon onvoldoende. Die centrale bank is al maanden in een gevecht gewikkeld met de Turkse president Erdogan, die van geen hogere rentevoeten wil weten. De laatste renteverhoging dateert nu van 7 juni. Sinds dan is de lira een derde van zijn waarde kwijtgespeeld. Dat Erdogan zijn schoonzoon Berat Albayrak (links op de foto boven, naast zijn schoonvader) heeft benoemd tot minister van Financiën heeft de markten zeker niet gerust gesteld.

In financiële kringen wordt nu gevreesd dat het land snel kapitaalcontroles zal invoeren, bij het IMF zal moeten aankloppen voor financiële hulp… of beide.

De vrijlating van Andrew Brunson

Erdogan is onderhand in een persoonlijk conflict gewikkeld met de Amerikaanse president Trump. Die eist de onmiddellijke vrijlating van Andrew Brunson, een evangelisch-christelijke prediker die in Turkije onder huisarrest staat omdat hij een rol zou hebben gespeeld in de mislukte coup tegen Erdogan ruim 2 jaar geleden. Trump kan in de aanloop van de tussentijdse verkiezingen best wat steun gebruiken. De vrijlating van Brunson zou hem stemmen moeten opleveren bij evangelische kiezers.

Ook de euro deelt in de klappen

Maar ook de euro deelt in de klappen. Beleggers maken zich zorgen om de blootstelling aan Turkije van een reeks Europese banken, met name het Italiaanse UniCredit, het Franse BNP Paribas en de Spaanse BBVA. Uit gegevens van de Bank for International Settlements (BIS) – vaak de centrale bank der centrale banken genoemd – blijkt dat de Turken 83 miljard dollar in het krijt staan bij Spaanse banken, 38 miljard bij Franse en 17 miljard bij Italiaanse banken.