De concurrentie voor publieke huisvesting tussen autochtonen en immigranten blijkt in Europa een belangrijke voedingsbodem voor het succes van extreemrechtse partijen. Dat blijkt uit een rapport van wetenschappers aan de University of Michigan.

Het onderzoek is gebaseerd op een analyse van verkiezingsuitslagen in Oostenrijk nadat het land door de Europese Unie gedwongen werd om de publieke huisvesting open te stellen voor immigranten, die voordien van deze diensten waren uitgesloten.

Welzijns-chauvinisme

“In Europa spannen extreemrechtse partijen zich het meest in om de rechten op sociale ondersteuning strikt voor te behouden aan de autochtone bevolking”, merken de onderzoekers Charlotte Cavaille en Jamie Ferwerda op.

“Men moet zich afvragen waarom vele kiezers een dergelijk beleid aantrekkelijk vinden. Daarbij moet echter vooral worden gekeken naar de concurrentie tussen autochtonen en immigranten voor de toegang tot sociale voorzieningen.”

“Burgers die van mening zijn dat hun toegang tot sociale services door de aanwezigheid van immigranten wordt bedreigd, zullen eerder geneigd zijn om voor de welzijns-chauvinistische extreemrechtse partijen stemmen.”

“Bij eerdere verkiezingen kon in Oostenrijk geen link worden opgemerkt tussen openbare huisvesting en de steun voor extreemrechtse partijen”, voeren Cavaille en Ferwerda aan. “Toen het land zestien jaar geleden door de Europese Unie werd gedwongen om de openbare huisvesting ook formeel voor immigranten toegankelijk te maken, bleek die situatie echter om te slaan.”

“De toename van de keuze voor extreemrechtse kandidaten kende vooral een sterke groei in regio’s met grote populaties migranten. De resultaten van deze studie geven aan dat de steun voor extreemrechts sterk zou kunnen toenemen in gemeenten waar autochtone burgers op het gebied van sociale huisvesting met het vooruitzicht op een sterkere concurrentie met immigranten werden geconfronteerd.”

Materieel

“Dit fenomeen heeft echter geen verband met negatieve reacties die in het algemeen tegen de toegang tot openbare voorzieningen voor immigranten zouden kunnen worden opgemerkt”, werpen Cavaille en Ferwerda op.

“Burgers houden er misschien niet van om sociale diensten met immigranten te delen, maar het zijn vooral mensen die rechtstreeks worden getroffen die sneller geneigd zijn hun bekommernissen te uiten door op extreemrechts te stemmen.”

“Wanneer wrijvingen rond problematieken zoals huisvesting, gezondheidszorg of opleiding uitsluitend door de lens van de culturele terugslag worden geïnterpreteerd, zal mogelijk aan concrete onderliggende zorgen van de kiezers worden voorbijgegaan”, voeren de onderzoekers nog aan. “Er moet bovendien ook een onderscheid worden gemaakt tussen materiële en financiële voordelen.”

Materiële tegemoetkomingen, zoals toegang tot huisvesting of gezondheidszorg, zullen eerder tot steun voor extreemrechts leiden dan financiële tussenkomsten voor onder meer huisvesting of gezondheidszorg. Materiële voordelen zijn immers al op korte termijn duidelijk merkbaar. Vaak is er ook sprake van een concrete geografische omschrijving.”

“Een beleid dat een antwoord op deze knelpunten zou willen vinden, zou moeten bekijken op welke manier vluchtelingen of immigranten in een geografisch gebied kunnen worden ondersteund zonder een gevaar op een concurrentie over beschikbare middelen te moeten vrezen”, beklemtoonden de wetenschappers nog.