Formateur Bart De Wever (N-VA) is maandagmiddag naar koning Filip getrokken om zijn voortgang te bespreken. Anders dan de vorige keren werden er geen moeilijkheden verwacht. De onderhandelaars gaan rustig verder. De Wever ziet zijn opdracht verlengd.

Key takeaways

• Er klinkt goede hoop rond de onderhandelingstafel. Bart De Wever doet verder als formateur.
• Het RIZIV-dossier zorgt wel voor irritatie tegenover MR.
• Tijdig een begroting met hervormingen afkloppen wordt haast onmogelijk geacht.

Zoals verwacht: Bart De Wever ziet zijn opdracht verlengd.

• Koning Filip heeft aan formateur Bart De Wever gevraagd om verder te werken. Daarbij haalt het Paleis voor een tweede keer aan dat De Wever zijn gesprekken “zo snel mogelijk tot een goed einde moet brengen”.
• De Wever krijgt twee weken extra. Op 10 december plant de koning opnieuw een overleg met de formateur.

In het nieuws: De positieve geluiden rond de regeringsvorming houden aan.

• Het lukt Bart De Wever om met alle partijen samen te onderhandelen: N-VA, Vooruit, cd&v, MR en Les Engagés. De hoofdonderhandelaars bespreken daarbij kleinere thema’s zoals energie, klimaat en mobiliteit. Ook economie lag op tafel, maar daarbij worden de hervormingen van De Wevers supernota voorlopig niet in groep besproken. Knelpunten zoals de groeinorm in de zorg worden doorgeschoven naar later.
• Doordat de moeilijkheden voorlopig uit de weg worden gegaan, is er weinig conflict tussen de onderhandelaars. Vorige week vielen als de woorden “pittig maar oké”. Een trend die zich in het weekend doorzette: “Het is geen geheim dat de Franstalige partijen geen vragende partij zijn voor grote communautaire hervormingen”, zegt een Franstalige onderhandelaar aan De Morgen. “Maar zelfs op de vergadering over die institutionele hervormingen bleef de sfeer erg constructief. Als we dat kunnen aanhouden, heb ik goede hoop”.
• Bart De Wever bepleit absolute discretie, en dat lukt ook. De voorbije maanden kwam het geregeld voor dat een bepaalde partij uitspraken in de media deed als een onderwerp hen niet zinde. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau verliet de onderhandelingstafel nadat De Wevers supernota voor hem niet evenwichtig genoeg was. Eerder had ook Georges-Louis Bouchez (MR) het over een onevenwicht. Waar Vooruit graag wil inzetten op meer bijdragen van de grote vermogens, hekelen Bouchez en MR extra belastingen.
  • En zelfs nadat De Wever aanpassingen deed aan de supernota en Vooruit weer terug aan tafel kwam, bleek hoe gevoelig het onderwerp ‘sociaaleconomische hervormingen’ is. Bouchez zegt “te passen voor anti-economische belastingen”, zijnde meer belastingen op “aandelen, bedrijven en vermogenswinsten”, zegt hij. Laat dat nu net zijn wat Vooruit wil.
• Maar nu is de sfeer anders, zo is te horen. Geen grote uitspraken in de media, geen felle botsingen. “Voor de eerste keer voel ik dat alle partijen bereid zijn om tot de finish te gaan”, zegt een andere onderhandelaar in De Morgen.

MR als dwarsligger

Opgemerkt: De komende week wordt wel weer lastiger.

• De komende week staan asiel en defensie op het menu, wederom minder moeilijke thema’s. Maar de begroting en de fiscaliteit komen ook terug. En daar blijft Bouchez op z’n strepen staan. Ook Vooruit sleep de messen: “Als blijkt dat de deur die nu op een kier is gezet opnieuw dicht wordt gegooid, dan stopt het”, waarschuwde Rousseau toen de partij weer wilde aanschuiven.
• Denis Ducarme (MR) probeert vooraf al te ontmijnen en zwakt de woorden van voorzitter Bouchez af: “We weten heus wel dat het regeerakkoord niet ons partijprogramma wordt. Het zal een compromis worden, maar dan moeten alle partijen wel toegevingen willen doen”.
• Ondertussen duikt er ook onvrede op in een ander dossier: de goedkeuring van het budget van het RIZIV, dat de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen regelt. Ontslagnemend minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil dat de regering in lopende zaken die begroting goedkeurt. De socialist pleit daarbij voor het behouden van de groeinorm op 2,5 procent. De liberalen zien dat niet zitten. Ontslagnemend premier Alexander De Croo (Open Vld) probeert de verantwoordelijkheid door te schuiven door te stellen dat het RIZIV-budget een zaak voor de volgende regering is. Zowel Vooruit als cd&v ergert zich aan de houding van Open Vld en MR. De verhouding met MR staat onder druk door het “blokkeren” van dat dossier.

“Tijdige begroting kan niet meer”

Om te volgen: Wat met de noodbegroting?

• Het kernkabinet van de Vivaldi-regering komt maandagavond bijeen om de noodbegroting voor 2025 met voorlopige twaalfden af te spreken. Bij zo’n noodbegroting mag België niet meer dan een twaalfde van de begroting van vorig jaar per maand uitgeven. Nieuwe hervormingen kunnen dan niet doorgevoerd worden.
• Toch is dat waar de Europese Commissie om vraagt: een doortastend plan om het begrotingstekort weg te werken. Als België niets doet, zal het begrotingstekort in 2025 oplopen tot 4,9 procent van het bruto binnenlands product, waarschuwt de Europese Commissie.
• Voormalig staatssecretaris voor Begroting en huidig partijvoorzitter Eva De Bleeker (Open Vld) zegt in De Zevende Dag dat ze denkt dat de deadline niet meer te halen valt. “Op technisch vlak een volledige begroting opstellen waarin alle geplande hervormingen al zijn opgenomen, dat duurt enkele maanden. Toen ik staatssecretaris werd op 1 oktober zei men: ‘Oei, 3 maanden, dat zal zeer krap worden.’ Nu is er slechts 1 maand en 1 week over. Dan kan dat eigenlijk gewoon niet meer.”
• Onderhandelaar Jan Jambon (N-VA) stelde daarom ook voor om de noodbegroting tot de volgende begrotingscontrole in maart te laten lopen. Tegen die tijd is er allicht wel een regering en die kan dan de touwtjes in handen nemen, is de redenering.
  • “Zelfs als we de begroting dit jaar niet meer door het parlement krijgen, kunnen we nog steeds een wet met enkele belangrijke hervormingen laten stemmen. Als alle partijen even constructief blijven als nu, zie ik dat goed komen”, stelt een onderhandelaar in De Morgen.
• “Ons optimisme is geen keuze, maar een verplichting”, zegt Ducarme daarover. Open Vld, die zich sinds de samenstelling van het parlement als oppositiepartij gedraagt, deelt het optimisme niet. De Bleeker ziet geen tijdig scenario waarin de voorlopige twaalfden worden vermeden.