In heel Europa moet een toename van het wapenbezit worden gemeld. Het continent werd tot voor kort nochtans veel minder met vuurwapengeweld geconfronteerd dan een groot deel van de rest van de wereld. Het was zelfs lange tijd moeilijk om in Groot-Brittannië op straat een gewapende politieman te kunnen aanduiden. Dat zegt Valentina Pop, Euopees correspondent van de Amerikaanse zakenkrant The Wall Street Journal.
De toename van het Europese wapenbezit is volgens haar ongetwijfeld minstens gedeeltelijk veroorzaakt door een stijgend gevoel van onveiligheid na een reeks terroristische aanslagen. Het fenomeen weerspiegelt bovendien inspanningen van de overheid om illegale wapens te regulariseren.
Strenger beleid
“Europa kent nog lang niet het niveau van wapengeweld dat in Latijns-Amerika en de Verenigde Staten, de grootste probleemregio’s van de wereld,” zegt Valentina Pop. “Geraamd wordt dat particulieren wereldwijd 857,3 miljoen vuurwapens bezitten. Dat betekende een stijging met 32 procent tegenover tien jaar geleden. Minder dan 10 procent van die voorraden zijn echter in Europa geregistreerd.”
“Anderzijds moet worden opgemerkt dat Europa op het gebied van wapenbezit een snelle stijging moet melden. Dat moet gedeeltelijk worden toegeschreven aan de strenge nationale beperkingen. In de meeste Europese landen vereisen wapenvergunningen grondige achtergrondcontroles, bewaakte schietoefeningen en tests op voorschriften.”
“In België, Frankrijk en Duitsland mogen de meeste geregistreerde wapens alleen in schietclubs worden gebruikt,” betoogt Pop. “Vergunningen om wapens te dragen buiten deze instellingen zijn uiterst moeilijk te verkrijgen.”
Twee jaar geleden telde Europa 34,2 miljoen geregistreerde wapens. Tegelijkertijd zouden er echter ook 44,5 miljoen illegale exemplaren in circulatie zijn. Veel illegale wapens komen uit eenmalige oorlogsgebieden, zoals landen van het voormalige Joegoslavië. Andere voorraden worden online gekocht, ook van verkopers in de Verenigde Staten. Volgens de onderzoeksinstelling Rand Corporation is Europa de grootste wapenmarkt op het darknet, met inkomsten die ongeveer vijf keer hoger liggen dan in de Verenigde Staten.”
“Door de uitbreiding van het arsenaal, neemt ook het geweld met vuurwapens toe,” benadrukt Valentina Pop. “Nationale politiestatistieken in Frankrijk, Duitsland en België tonen sinds het midden van dit decennium een duidelijk toename van het aantal inbreuken tegen het wettelijke wapenbezit.”
Nils Duquet, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut, wijst er daarbij op dat illegale wapens vaak bij overvallen en gelijkaardige feiten worden ingezet, terwijl legale exemplaren vooral bij zelfmoord of huiselijk geweld worden teruggevonden.
Terrorisme
In België heeft het aantal wapenvergunningen en het lidmaatschap van schietclubs de voorbije drie jaar een sterke toename gekend. In Duitsland werden twee jaar geleden 6,1 miljoen legale wapens geteld. Dat betekende een groei met ongeveer 10 procent op vijf jaar tijd.
Tegelijkertijd werd gewag gemaakt van 9.285 Duitse vergunningen om wapens buiten de schietstand te mogen dragen. Dat betekende meer dan een verdrievoudiging in dezelfde vijf jaar. Daarnaast werden 557.560 vergunningen geteld voor luchtpistolen en andere vuurwapens die vooral een afschrikwekkende impact moeten hebben, maar in principe niet dodelijk zijn. Dat vertegenwoordigt een verdubbeling in amper drie jaar tijd.
Er moet volgens Nils Duquet worden gewezen op een duidelijk verband met de terroristische aanslagen in onder meer Parijs en Brussel. Niet iedereen is echter gelukkig met de strengere wapenwetgeving.
“Tot het midden van het vorige decennium kon men in België gewoon op vertoon van een identiteitskaart een geweer kopen,” getuigt Sébastien de Thomaz, uitbater van een schietclub in Brussel. “Nu is men veel strenger.”
“In België moet een potentieel eigenaar van een pistool bijna een jaar praktische en theoretische lessen volgen en een aantal psychologische controles passeren. De impact van dat beleid moet echter in vraag worden gesteld. Bij elke terroristische aanval wordt de wetgeving verder aangescherpt. Voor de zwarte markt blijft echter alles hetzelfde.”