“Hij was precies wat moe”, zo vatte een prominent Kamerlid van Open Vld het na afloop zelf samen. De premier had nochtans een hele nacht kunnen slapen: het was de dag voordien dat zijn regering een marathon van 30 uur onderhandelen had overleefd, om tot een akkoord over flexi-jobs te komen.

• Opvallend aanwezig: vanuit de tribune in de Kamer sloeg echtgenote Annik Penders de prestatie van De Croo gade. Eerder al flankeerde ze de premier tijdens het bezoek aan de VN, eind september, net als op de EU-top in Spanje. De rol van ‘first lady’ werd tot voor kort nooit echt actief ingevuld in de Belgische politiek, al bracht premier Charles Michel (MR) daar wel recent verandering in: Amélie Derbaudrenghien dook regelmatig op aan z’n zijde, en kwam ook altijd naar de State of the Union. Maar zij werkte ook wel op het kabinet van haar man, toen premier Michel.
• Feit was dat het wat aan panache ontbrak bij de premier, die daarop ook eerder lauwe reacties oogstte in de Kamer. Of was het omdat hij z’n speech bijna meteen na het obligate moment van pauze bij het drama in Israël begon met zijn eigen grote blauwe trofee, die bewuste flexi-jobs? Ook de premier moet immers straks in de kiescampagne met munitie.
• “Scholen vinden geen leraars meer. Ziekenhuizen geen verpleegkundigen. Bedrijven geen IT-specialisten. (…) Vandaag zijn er al meer dan 100.000 enthousiaste flexi-jobbers die bijverdienen. Nu breidt de regering het systeem van de flexi-jobs verder uit”, zo paradeerde hij z’n liberale overwinning, wat tot applaus leidde op de blauwe banken, maar opvallende stilte bij de PS en Ecolo, en afkeer en hoofdschudden bij hun buren, de PVDA-PTB.

Realpolitik

• Het onderlijnde meteen pijnlijk hoe Vivaldi na drie jaar toch nooit meer is kunnen worden dan een verstandshuwelijk, waarin zeker op sociaal-economische dossiers de breuklijn soms toch gigantisch is. Dat onderstreepte de entourage van de premier ook zelf in de wandelgangen: “Soms beseffen wij in Vlaanderen niet hoe groot die druk van vakbonden en de PTB is, en hoe ver de PS is moeten gaan, bijvoorbeeld in die flexi-jobs, terwijl dat eigenlijk vooral een Vlaams dossier is. Maar dat heeft de premier in dit akkoord toch weer weten te verzoenen.”
• Die benadering van realpolitik, van het “hoogst haalbare met de PS”, ook in de Zestien, onderstreept hoezeer de droom rond Vivaldi ondertussen vervlogen is. Bij de start van de regering in 2020 klonk vastberaden dat men het met deze ploeg “anders zou aanpakken”, dat het “geen ruziemaken meer” zou zijn, maar via “grote akkoorden” opnieuw “het land doen werken”. En daarbij de cruciale quote van Michael Jordan: “Talent wins games, but teamwork wins championships”.
• Die quote herhaalde de premier niet, het klonk vooral dat “ons land twee crisissen heeft overleefd, en er sterker is uitgekomen”. Het was de rode draad in het discours: “Job well done, beloftes gehouden en uitgevoerd”, leek de baseline. Daarbij ging de premier op een bepaald moment wél in een retorische oefening die de meerderheid kon beroeren.
• Die kwam er tijdens de passage over “de beloftes die deze regering heeft ingelost”. En zeker omdat hij daarbij de rode accenten eerst opsomde, gingen deze keer alle handen van de meerderheid op elkaar. “Wij beloofden de minimumpensioenen voor werknemers en zelfstandigen op te trekken naar 1500 euro netto. Dat hebben we gedaan. Wij beloofden om tijdens de energiecrisis niemand achter te laten. Dat hebben we gedaan.”
• Alleen bleek ook die retorische oefening, met het telkens herhalen van de ‘dat hebben we gedaan’ wat te hoog gegrepen in het applaus-spel met het Griekse koor, zijn Vivaldi-meerderheid, vanaf de stelling “wij beloofden dat het licht niet zou uitgaan.” Dat leverde hoongelach op bij de oppositie en aarzeling bij de groenen, die plots moesten applaudisseren over “de levensduur van onze twee jongste kerncentrales verlengen, dat hebben we gedaan”.
• En zeker toen de premier er vervolgens nog Justitie bovenop gooide, was het haast enkel nog zijn rechterhand, vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) die luid voor zichzelf aan het handjeklappen was: ”We beloofden alle gevangenisstraffen uit te voeren. Ook de korte. Dat hebben we gedaan.” Het viel op een platte steen, zonder crescendo. De analogie met de regering, mocht de oppositie er zelf bij bedenken.

Ingezoomd: Harde beloftes, over asielopvang.

• Terwijl na de laatste begroting het departement Asiel en Migratie nu is uitgegroeid tot een uitgavepost van meer dan 1 miljard euro, met nog eens 150 miljoen euro extra, besteedde De Croo voor het eerst ook behoorlijk wat aandacht aan het topic. Dat deed hij strategisch in het Frans: de achterban binnen Vivaldi die daaraan gevoelig is, zit ten zuiden.
• De Croo sprak over liefst 34.000 opvangplaatsen, “de winter komt eraan, we willen klaar zijn”. En daarbij heel expliciet: “In leegstaande kazernes, gebouwen van de spoorwegen of tehuizen gaan we nog plaatsen bij creëren. Wij nemen onze verantwoordelijkheid op”, zo leek hij PS en Ecolo te verzekeren.
• Daarbij is meteen duidelijk dat België fors wil inzetten op het voorzitterschap van de EU, om met name dit migratiedossier mee Europees te regelen: “We gaan er alles aan doen om dan het nieuwe migratiepact van de EU goedgekeurd te krijgen”, zo stelde De Croo.