In 2005 kopen de kunstspeculanten Alexander Parish en Robert Simon bij de New Orleans Auction Gallery een kleine olieverfschilderij. Het doek meet 66 op 47 cm. Ze betalen er 1.000 dollar (890 euro) voor. De schilderij heeft de vermelding “Christ Salvator Mundi”, naar Leonardo da Vinci (Italiaan 1452–1519) . Beide hopen het doek te kunnen toewijzen aan een van da Vinci’s leerlingen. Of tenminste aan een kunstenaar binnen de ‘inner circle’ van de Italiaanse grootmeester. Maar hoe vaker ze de  ‘Salvator Mundi’ aan kunstkenners tonen, hoe meer ze ervan overtuigd raken dat ze een werk van de meester zelf in handen hebben.

In 2007 wordt het doek door twee kunstkenners van de Metropolitan Museum of Art voor het eerst als een originele da Vinci erkend. Later zouden verschillende experts dat beamen. De kosten van de restauratie en de onderzoeken blijven oplopen. Parish en Simon zien zich verplicht een derde investeerder aan te trekken om die kosten te blijven dragen.

Van 1.000 tot 450 miljoen dollar

In 2013 verkopen Alexander Parish, Robert Simon en Warren Adelson het doek voor 83 miljoen dollar aan de Zwitser Yves Bouvier. Die speelt het op erg dubieuze wijze onmiddellijk door aan de Russische oligarch Dmitry Rybolovlev. Prijs: 127,5 miljoen dollar.

In 2017 organiseert het veilinghuis Christie’s dan een reizende tentoonstelling. Het doek wordt aan potentiële kopers aangeboden in Hong Kong, London, San Francisco, en New York. Daar wordt het eind 2017 uiteindelijk voor 450 miljoen dollar verkocht. De koper is de Saoedische prins Badr, die als stroman optreedt voor kroonprins Mohammad bin Salman, a.k.a MbS.

Da Vinci is een wereldmerk en er zijn minder dan 20 werken van zijn hand in omloop. ‘Salvator Mundi’ is nu ook nog het enige dat in privé-bezit komt.

Twijfels over authenticiteit blijven

Opmerkelijk genoeg blijven er vandaag nog vraagtekens rond de authenticiteit van ‘Salvator Mundi’. Sommige specialisten zien er niet de hand van de meester in. Het zou op zijn best ‘een beetje da Vinci bevatten en veel studiowerk’ en het is ook nog’s erg beschadigd. Anderen hebben dan weer grote twijfels omdat da Vinci nooit mensen op deze manier heeft geportretteerd. De monstersom die voor Leonardo da Vinci’s ‘Salvator Mundi’ werd neergeteld doet vele kunstkenners denken dat er ‘te veel geld in de wereld is’.

Waar is de ‘Salvator Mundi’?

Het schilderij zou begin september 2018 worden tentoongesteld in het Louvre Abu Dhabi. Sinds 2007 werken het Louvre en Abu Dhabi samen. In 2017 – vijf jaar later dan gepland – opende in Abu Dhabi het Louvre Abu Dhabi. Voor het gebruik van de naam ‘Louvre’ betaalden de Verenigde Arabische Emiraten ruim 525 miljoen dollar (464 miljoen euro). Daarbovenop beloofden ze de Fransen ook nog eens 747 miljoen dollar (660 miljoen euro) voor toekomstige kunstleningen, speciale tentoonstellingen en beheersadvies. De ‘Salvator Mundi’ moest een van de trekpleisters van het Louvre Abu Dhabi worden, maar is daar nooit aangekomen. Niemand weet waar de ‘Salvator Mundi’ zich vandaag bevindt.

Volgens kenners is de meest plausibele uitleg dat het doek zich in een Zwitserse freeport bevindt. Dat zijn gigantische opslagfaciliteiten, waar de superrijken hun kunstschatten veilig opbergen. Freeports bieden hun klanten veilige opslag, privacy en significante belastingvoordelen. Dat laatste omdat de locatie nabij luchthavens ervoor zorgt dat de dure opgeslagen goederen in theorie in transit zijn. Daardoor hoeven hun eigenaars minder belastingen te betalen.

Als ‘Salvator Mundi’ daadwerkelijk in Zwitserland ligt opgeslagen heeft Mohammed bin Salman de tijd om na te denken over wat hij met het schilderij wil doen. Het wegschenken of het voor zichzelf houden.

Nu bin Salman in een internationale controverse gewikkeld zit voor zijn vermeend aandeel in de moord op de journalist Jamal Khashoggi, lijkt dat de meest waarschijnlijke piste. De Saoedi’s koesteren al langer plannen om een eigen toerisme-industrie te ontwikkelen. De ‘Salvator Mundi’ wordt dan op zichzelf een magneet voor bezoekers. En MbS wordt dan de zoveelste in een rij van kunstverzamelaars die een schilderij gebruiken om hun imago op te poetsen.