Key takeaways

• Rwanda en de Democratische Republiek Congo (DRC) hebben een vredesakkoord ondertekend onder Amerikaanse bemiddeling.
• Het akkoord voorziet in ontwapening van gewapende groepen in Oost-Congo, waaronder de beruchte M23-rebellen.
• Belangrijke details blijven onduidelijk, zoals de terugtrekking van Rwandese troepen uit Congo.

In Washington is een vredesakkoord gesloten tussen Rwanda en de Democratische Republiek Congo. Het moet een einde maken aan decennialange conflicten in de regio. De overeenkomst kwam tot stand onder bemiddeling van de Verenigde Staten.

Het akkoord beoogt de ontwapening en integratie van rebellenbewegingen die actief zijn in het oosten van Congo. Zowel president Félix Tshisekedi als zijn Rwandese ambtgenoot Paul Kagame verwelkomden het akkoord als een belangrijke stap vooruit. Toch klinkt er scepsis: eerdere vredesinitiatieven strandden vaak zonder tastbaar resultaat.

Escalatie aan de basis

De ondertekening volgt op een forse toename van het geweld eerder dit jaar. De M23-rebellen namen toen grote delen van het oosten van Congo in, wat leidde tot duizenden doden en massale vluchtelingenstromen.

Kinshasa zocht internationale steun en zou daarbij toegang tot de rijkdommen in de grond, zoals coltan en andere strategische mineralen, aangeboden hebben in ruil voor veiligheidsgaranties van de VS.

Rwanda blijft ontkennen dat het de M23 steunt, ondanks bewijzen die op het tegendeel wijzen. Kigali stelt dat de eigen troepen louter defensief aanwezig zijn, om zich te beschermen tegen groepen als de FDLR. Die Hutu-militie wordt gelinkt aan daders van de genocide in 1994. Rwanda beschuldigt Congo op zijn beurt ervan de FDLR te steunen, wat door Kinshasa wordt ontkend.

Onzekerheden in het akkoord

Hoewel de inhoud van het akkoord grotendeels geheim blijft, zijn sommige elementen bekendgemaakt. Volgens Congolese bronnen vroegen onderhandelaars een onmiddellijke terugtrekking van Rwandese troepen. Rwanda, dat minstens 7.000 manschappen in de regio zou hebben, weigerde dat.

De Rwandese minister van Buitenlandse Zaken bekritiseerde een gelekte ontwerpversie van het akkoord. Termen als “Rwandese troepen” en “terugtrekking” zouden ontbreken.

Toch stelt het kantoor van president Tshisekedi dat de overeenkomst wel degelijk in een terugtrekking voorziet. De voorkeur ging uit naar het woord “ontkoppeling”, dat volgens Congo een bredere betekenis heeft dan “terugtrekking”.

Twijfels over uitvoering

Eerdere bemiddelingspogingen, zoals door Angola, strandden op onderling wantrouwen. De M23-rebellen ontstonden zelf uit een mislukt vredesakkoord in 2008.

Ondertussen bood Congo naar verluidt toegang tot waardelijke mineralen (zoals coltan) in ruil voor Amerikaanse steun. Oost-Congo is rijk aan grondstoffen essentieel voor elektronica.