Het donker toerisme geniet wereldwijd een groeiende populariteit. Dat zegt een rapport van consultant Future Market Insights. De markt voor deze opmerkelijk vorm van reizen zal volgens de analisten dit jaar naar schatting een waarde van 30 miljard dollar bereiken. Het volgende decennium zou de sector naar verwachting nog met ongeveer 2 procent per jaar groeien. Over tien jaar zal de industrie van het donker toerisme een waarde hebben van 36,5 miljard dollar.

“Er kan een toenemende interesse worden vastgesteld in reizen naar beladen bestemmingen, met een bezoek aan locaties die historisch worden geassocieerd met tragedie en dood”, wordt in het rapport aangevoerd.

Fascinatie

“In die categorie behoren onder meer reizen naar oorden die gelinkt zijn aan de holocaust en genocide, maar ook bezoeken aan slagvelden of nucleaire sites“, zeggen de onderzoekers. “Andere reizigers tonen een grote interesse voor alle onderwerpen die te maken hebben met de Koude Oorlog, het IJzeren Gordijn of communistische dictaturen.”

“Het donker toerisme heeft een duidelijke band met het erfgoedtoerisme. Geschiedenis heeft hier immers een centrale rol. Deze reizen vergemakkelijken ook vaak de overdracht van informatie over het verleden, met inbegrip van onbezongen helden en hun strijd.”

“De geschiedenis vertelt over het verleden, maar weinig mensen grijpen naar historische boeken om meer informatie over deze onderwerpen op te zoeken. Het donker toerisme wordt hier vaak een alternatief voor een gebrek aan leesbereidheid.”

Achter deze reizen kunnen volgens het rapport heel uiteenlopende motivaties schuil gaan. “Er is daarbij vaak zeker sprake van een zoektocht naar sensatie en spanning en een nieuwsgierigheid tegenover het onbekende”, wordt er beklemtoond.

“Maar ook een streven naar zelfontdekking kan een drijfveer zijn. In een aantal gevallen kunnen deze reizen ook een aangelegenheid worden om later tegenover de eigen kring te kunnen uitpakken met stoere verhalen. De belangrijkste factor die deze sector drijft is echter ongetwijfeld de fascinatie voor de dood.”

Voyeurisme

De onderzoekers waarschuwen echter ook voor een aantal problematische toestanden. “Een aantal sites kunnen duidelijk met voyeurisme in verband worden gebracht, wat vaak aanleiding zal geven om de ethiek van de sector in twijfel te trekken”, voeren ze aan. “Maar ook worden toeristen geregeld met hoge kosten geconfronteerd, waardoor critici gewag maken van de commerciële exploitatie van tragedies.”

“Verder moet worden vastgesteld dat een aantal van deze sites onvoldoende faciliteiten hebben om de stroom toeristen te kunnen opvangen, terwijl in veel gevallen ook een gebrek blijkt aan gekwalificeerd personeel om de sites te onderhouden.”

De onderzoekers merken op dat het Nazi-vernietigingskamp Auschwitz in Polen ongetwijfeld een van de meest bekende voorbeelden van het donker toerisme is, net zoals Ground Zero in New York en het Peace Memorial Park in Hiroshima. Andere voorbeelden zijn onder meer de nucleaire site van Tsjernobyl in Oekraïne, de begraafplaats Père Lachaise in Parijs of the East Side Gallery in Berlijn. 

Volgens sommige analisten moet mogelijk het Colosseum in Rome als de allereerste bestemming van het donker toerisme geweest.

(fjc)