De hongerstaking bij de sans papiers in Brussel blijft maar aanhouden. Zeker na het (te) forse signaal van PS en Ecolo, dat zij de regering zouden verlaten indien er dodelijke slachtoffers zouden vallen, hebben ze nieuwe moed getankt dat er toch een collectieve regularisatie komt. Maar politiek is er intussen wel iets veranderd: Groen heeft zich behoorlijk ver gedistantieerd van de actie en zowel PS als Ecolo zijn publiek wat teruggekrabbeld. Niemand wil dat de federale ploeg over dit dossier struikelt. Hoe dan de actievoerders uit de greep halen van de links-radicale Dokters van de Wereld, lijkt de politieke vraag. De sleutel ligt mogelijk bij de pragmatische PS-burgemeester van Brussel, Philippe Close. Niet toevallig dook die gisteren op aan de Begijnhofkerk in de hoofdstad.

Nog een praktische mededeling: “De doodgravers van België” was op een pak plekken (en ook online bij Bol.com en op deze site) helemaal uitverkocht. Vanaf morgen is een nieuwe druk beschikbaar, overal.

In het nieuws: Een grote parade vandaag voor de Nationale feestdag.

De details: De zaak verloopt toch wat in mineur, de federale coalitie heeft al vrolijkere momenten gehad.

• Netjes werkt koning Filip zijn taken als staatshoofd in tijden van crisis af: een bezoek aan de ramp ter plaatse, na de grote schade in het Maas-bekken door de overstromingen. Even netjes hield hij zijn traditionele speech, die politiek gezien geen greintje risico bevatte.
• Dat hoeft ook niet: nadat hij vorig jaar nog moest waarschuwen voor een gebrek aan een deftige regering, is er dit jaar al negen maanden sprake van een min of meer stabiel kabinet. De focus van de koning lag dus deze keer op het wat vage begrip van veerkracht, perseveratie voor de natie. En uiteraard dankbaarheid aan de “helden”, de hulpdiensten.
  • “Ik vertrouw op onze kracht om op te veren.”
  • “Het werk van een mensenleven, weggevaagd in enkele uren. De koningin en ik zullen nooit onze ontmoetingen met de bewoners vergeten.“
  • “Uit alle hoeken van het land wordt spontaan hulp geboden en talloze vrijwilligers zijn vol toewijding aan de slag gegaan.”
  • “In deze moeilijke tijden hebben we stand kunnen houden door terug te gaan naar de essentie: onze menselijkheid. Die is onschatbaar, die moeten we koesteren.”
• Verder is er dus de traditionele militaire parade, die dit jaar “sober” verloopt en waar voor het eerst ook prinses Delphine op de tribune zal verschijnen. De vakpers focust ondertussen ook op een mogelijke echtelijke breuk tussen prins Laurent en diens echtgenote Claire, die niet naar het defilé komt. En er is uiteraard kroonprinses Elisabeth, die voor het eerst mee marcheert met de militairen.

Ondertussen binnen de regering: Wonden likken na de openlijke ruzie maandag.

• De tricolore parade vandaag, op 21 juli, is traditioneel de dag waarop de Wetstraat er de riem afgooit: het Parlementaire reces is bijna ingezet en de regering maakt normaal gezien de schuiven leeg om in zomerslaap te gaan. Na een coronajaar had het voor De Croo I een orgelpunt kunnen zijn. De overstromingen waren al een eerste grote domper, de hoogspanning in de regering begin deze week was dat politiek gezien nog meer.
• Daardoor vertrekt de federale ploeg ongemakkelijk op verlof, om twee redenen. Er is om te beginnen geen begrotingsconclaaf, traditioneel een laatste moment van politieke ontlading, waarbij de regeringspartners elkaar diep in de ogen kijken en moeilijke financiële knopen doorhakken. Onder de laatste echte regering, die van Charles Michel (MR), leverde dat soms vonken en vuur op, maar ook akkoorden die tijdelijk tot rust in de Wetstraat leidden. Maar de regering verschoof de hele zwik naar het najaar.
• Ten tweede, veel ernstiger, is de federale ploeg nog maar aan het bekomen van een regeringscrisis die maandag tot een kookpunt kwam, toen plots openlijk het dreigement van PS en Ecolo op tafel lag om de regering te verlaten, over het dossier van de hongerstakers in Brussel.
• De schade is aanzienlijk:
  • De voorzitter van de PS, Paul Magnette, heeft toch een beetje zijn partij moeten bijsturen en kwam dinsdag met de boodschap “dat er geen regeringscrisis was”. Helemaal ingeslikt is de dreiging niet, maar plots klonk het toch dat de initiatieven van Sammy Mahdi (CD&V), de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, wel “een belangrijk signaal waren”. De soep werd minder heet gegeten dan opgediend en alweer bleek toch dat de PS een emotionele vulkaan kan zijn, onder leiding van Magnette.
  • Bij Ecolo was men bijzonder gecrispeerd over het lek bij de PS, dat haar ministers met ontslag dreigden. Noodgedwongen moest Jean-Marc Nollet (Ecolo) volgen om ook hun dreigement publiek te maken, wat niet volgens het plan was. De achterban van de groenen kijkt nog steeds argwanend naar het dossier, dat ten gronde niet is opgelost.
  • Aan Vlaamse kant ligt het imago van Vivaldi als coalitie die het “anders” zou doen en zich van de “bende ruziemakers” zou afzetten, helemaal aan diggelen. Premier Alexander De Croo (Open Vld) werd openlijk afgedreigd en leek zo zijn eigen voorspelling waar te maken: als zevende partij ben je dan de “dweil van de Wetstraat”. Uiteindelijk bleken PS en Ecolo hun staart in de trekken, maar het kwaad is wel geschied.
  • Want dat de Franstalige partijen werkelijk overwogen om uitgerekend op dit thema een crisis uit te lokken, zegt veel over hun totaal gebrek aan empathie voor de politieke situatie waarin zeker Open Vld en CD&V zitten, met de oppositie van Vlaams Belang en N-VA in de nek. En laat dat net maanden de inzet geweest zijn van Vivaldi: kon er een centrumlinkse coalitie komen die de moeilijke positie van de Vlaamse centrumpartijen zou respecteren?

De crisis rond de hongerstakers zelf: Mogelijk houdt de Brusselse burgemeester de oplossing achter de hand.

• Met al het bovenstaande opgeteld, is het wel duidelijk dat de federale regering voor de zeven coalitiepartners verder kan en moet. Kwestie nu is de crisis zo goed en zo kwaad als mogelijk politiek gezien af te sluiten, zonder verdere brokken.
• Evident is dat allerminst. Want de initiatieven van Mahdi, een “neutrale zone” waar actievoerders individueel met hun dossier terecht kunnen, en het aanstellen van bemiddelaar Dirk Van den Bulck, commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, lijkt dan wel “voldoende” voor PS en Ecolo, op het terrein maakt het weinig indruk.
• De hongerstakers maken door de groepsdruk nauwelijks gebruik van de neutrale zone: actievoerders die toch zouden plooien en hun dossier gaan voorleggen, plegen dan “verraad” ten opzichte van het collectief. Met mondjesmaat druppelen er mensen binnen, van een overrompeling of een echte uittocht uit de Begijnhofkerk, waar de actievoerders samentroepen, is geen sprake.
• Ondertussen wordt in regeringskringen steeds hardnekkiger gewezen op de organisaties die sans papiers omringen en “begeleiden”. Met name de Dokters van de Wereld en de USPR, de Union des Sans-Papiers pour la Régularisation, zijn beide bijzonder radicaal in hun standpunten, ondanks de claim van de eerste organisatie “niet-politiek” te zijn: telkens opnieuw fungeren ze als woordvoerder/poortwachter voor de hongerstakers.
• Daarbij houden ze elk akkoord af. Ze noemden het initiatief van de neutrale zone “belachelijk” en hoonden Van den Bulck weg als “iemand zonder mandaat“. Morgenmiddag kondigen ze aan de Begijnhofkerk alweer een grote actie aan.
• Met mondjesmaat zijn de afgelopen dagen wel al een pak hongerstakers naar het ziekenhuis overgebracht, zo’n zestig in totaal. Vaak komen ze daar op krachten, want ze aanvaarden wel baxters, waarna ze dan weer de actie vervoegen. Van ophouden is voorlopig dus geen sprake, het lijkt eerder een methode om de harde kern van dorststakers voor het ergste te behoeden.
• Vraag is hoe lang die toestand nog kan duren. De lokale overheid, de stad Brussel, zou eventueel kunnen optreden, op basis van de veiligheid en medische urgentie. En zo komt het dossier terecht bij Philippe Close, de burgemeester die niet toevallig gisteren op het terrein verscheen. Dat schrijft De Morgen.
• Close staat bekend om zijn pragmatische houding. Na afloop van het discrete bezoek aan de Begijnhofkerk en een overleg met de actievoerders, wilde hij weinig tot niets kwijt. Maar in regeringskringen wordt bevestigd dat dit een mogelijke optie is om de actie, op termijn, te beëindigen.
• De vraag is hoeveel ruimte er politiek gezien is: hoe meer Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert of CD&V-voorzitter Joachim Coens de optie van “lokaal ingrijpen” publiek gaan promoten of zelfs eisen, hoe meer kans dat het er niet komt. Alleen lijkt men ook bij de PS in te zien dat er geen eindeloos veel opties meer zijn. En dat dodelijke slachtoffers laten vallen in dit dossier absoluut uit den boze is, gezien heel het Wetstraat-spektakel begin deze week.

Ook genoteerd: Bart De Wever (N-VA) komt met zijn geheel eigen boodschap op 21 juli.

• De Groot-Nederlandse gedachte is niet nieuw in de Vlaamse beweging, integendeel. Maar uitgerekend vlak voor de tricolore feestdag, blaast N-VA-voorzitter Bart De Wever het idee nog eens aan, met de nodige media-aandacht als gevolg. Voor hem is het confederalisme, waarmee hij nu al een tijdje te koop loopt, geen eindpunt.
• In een interview met Kanaal Z heeft hij het over de hereniging van Vlaanderen en Nederland. “In 1993 was ik als jongeman al medeorganisator van een Groot-Nederlands studentencongres. Ik heb die droom nooit losgelaten: dat alle Nederlandstaligen ooit in één verband weer zouden samenleven, de zuidelijke en de noordelijke Nederlanden.”
• “Samen zouden ze één van de sterkste economieën ter wereld zijn. De havens van Antwerpen en Rotterdam zouden kunnen fuseren tot de toegangspoort van de Noordwest-Europese economie. Dat lijkt me een fantastisch verhaal.”
• Erg concreet is die gedachte niet bepaald. En nieuws is het eigenlijk ook niet: De Wever formuleerde het al eerder. “Er zal natuurlijk nog water door de Rijn en de Schelde moeten vloeien en de mensen zijn er mentaal nog niet rijp voor. Maar dingen die ondenkbaar zijn, worden soms veel sneller denkbaar dan je zou vermoeden. (…) Als ik zou kunnen sterven als Zuidelijke Nederlander, dan zou ik gelukkiger sterven dan als Belg.“

Om te volgen: De MR-voorzitter blijft een jaartje langer?

• Wat is de beste manier voor een partijvoorzitter om zich te garanderen van een verlengd verblijf aan de top van zijn/haar partij? Juist, de statuten wat aanpassen.
• Dat heeft Georges-Louis Bouchez (MR) mooi gezien: hij wil dat zijn termijn aan de kop van de Franstalige liberalen van vier naar vijf jaar verlengd wordt. Normaal valt zijn herverkiezing midden 2023, een half jaar voor federale verkiezingen.
• In praktijk bleef een MR-voorzitter soms wel langer aan: want die interne verkiezing valt dan midden in regeringsonderhandelingen of een kiesstrijd. De legislatuur van de Kamer werd immers ook van vier naar vijf jaar gewijzigd.
• Maar dat zou dus nu geformaliseerd worden en een jaar verlengd worden. Op 18 september moeten de MR-leden hierover stemmen. In Le Soir wordt toch wat kritiek genoteerd, intern bij de MR. Zeker omdat het voorstel, net voor de zomer, plots in de agenda van de partijhervormingen is geslopen.