De discussie rond de hongerstakende sans papiers wordt pijnlijk voor Vivaldi: de zaak zit muurvast.

• “Rustig blijven.” Dat was het vaderlijke advies dat premier Alexander De Croo (Open Vld) vooraf aan staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) in de wandelgangen van de Kamer gaf, over het verhitte dossier van de hongerstakers.
• Veel hielp het advies niet, want Mahdi reageerde fel, in het Frans, op zijn eigen twee coalitiepartners PS en Ecolo. Daar kozen nota bene de fractieleiders van beide meerderheidspartijen, Ahmed Laaouej en Gilles Vanden Burre, voor een frontale aanval op de staatssecretaris. De Vivaldi-coalitie was zichtbaar compleet verscheurd in het halfrond: de tussenkomsten van Laaouej oogsten zowaar applaus bij PS, PTB, Ecolo en cdH, Mahdi kreeg even confronterend geen enkel handgeklap van de Franstalige socialisten en groenen.
• De actievoerders zijn al maanden bezig met hun actie en eisen een vorm van regularisatie voor de mogelijk meer dan 100.000 mensen die niet legaal in België verblijven. De hongerstakers zijn met zo’n 480 en verzamelen zich in de Begijnhofkerk in Brussel en op de campussen van de ULB en VUB. Ze krijgen felle steun van heel de Franstalige oppositie – PTB-PVDA, cdH en DéFI – maar ook van meerderheidspartijen Ecolo, Groen en PS.
• Dat Mahdi twee weken geleden publieke steun kreeg van premier De Croo, die zich in de Kamer vol achter zijn staatssecretaris zette, maakte blijkbaar geen indruk. Want PS en Ecolo kwamen deze week met hun voorzitters Paul Magnette (PS) en Jean-Marc Nollet (Ecolo) uitdrukkelijk op het voorplan om ‘actie’ te eisen. Daarbij willen ze niet meteen een algemene regularisatie, maar wel dat Mahdi zijn machten gebruikt om tussen te komen en met de actievoerders te onderhandelen om tot een akkoord te komen.

De essentie: Twee fractieleiders van de meerderheid, die gewoon iemand van de eigen regering frontaal aanvallen.

• “Al wekenlang staan we in contact met de verenigingen en stellen we u vragen om een uitweg uit deze crisis te vinden. Er moet vandaag worden gehandeld om het ergste te voorkomen. Er bestaan oplossingen, in het kader van uw bevoegdheden en van het regeerakkoord. Er moeten dringend maatregelen worden genomen om een einde te maken aan deze lijdensweg. Er zijn structurele oplossingen mogelijk, net als in het verleden”, zo manifesteerde Vanden Burre zich fel namens Ecolo en Groen.
• De PS, met 19 zetels de grootste fractie van Vivaldi, was zo mogelijk nog feller.
  • Fractieleider Laaouej had het over “hongerstakende sans-papiers die in een dramatische toestand verkeren”.
  • “Vandaag houden deze mannen en vrouwen echter een hongerstaking als het ultieme middel om hun waardigheid als mens te laten eerbiedigen.”
  • “Ze hopen, lijden, werken en maken samen met ons deel uit van het sociale weefsel. Al meer dan vijftig dagen vragen ze dat er met hen in dialoog wordt gegaan.”
  • “De administratie weigert om hun situatie te beschouwen op grond van bestaande wetten, die oplossingen bieden, en niet op grond van wetswijzigingen.”
  • “De tijd van juridische interpretaties is voorbij, nu moet er actie ondernomen worden om deze mannen en vrouwen de waardigheid terug te geven waarop ze recht hebben.”
  • Laaouej drukte erop dat “vakbonden én werkgevers” samen actie vragen “om deze mensen toe te laten tot de officiële economie”.
  • Opvallend dus: applaus bij de PTB-PVDA na de tussenkomsten van de PS-fractieleider.
  • En omgekeerd evengoed: PTB-Kamerlid Nabil Boukili haalde fel uit naar Mahdi en kreeg daarvoor de handen op elkaar van enkele PS’ers, onder meer André Flahaut (PS).
• “Misschien moet de PS de werkgevers eens zeggen dat ze de mensen zonder papieren het beste helpen met de juiste procedure, als ze echt werkvolk nodig hebben en fair willen betalen”, zo was snerend in de wandelgangen bij CD&V te horen. Daar zien ze het Franstalige offensief tegen hun staatssecretaris met lede ogen aan. Want Mahdi zelf is niet van plan onder de PS-Ecolo-druk te plooien.

The big picture: Het hoogtepunt is nog niet bereikt.

• In zijn tussenkomsten, in het Frans zelfs vinniger dan in het Nederlands, liet de staatssecretaris geen enkele ruimte voor een opening naar PS en Ecolo toe. Integendeel. Mahdi ging het conflict niet uit de weg.
• “Men heeft mij terecht gevraagd om niet werkeloos toe te zien. Er staan mensenlevens op het spel. Wij hebben inspanningen geleverd, samengewerkt en overleg gepleegd. Vandaag richten wij deze neutrale zone in, maar dat initiatief kan alleen maar slagen indien we er allemaal samen aan werken“, zo haalde hij uit naar de twee Franstalige partijen.
• Al langer onderstreept Mahdi dat er geen ‘valse hoop’ mag worden gegeven dat er toch een toegift komt: dan blijven de hongerstakers alleen maar verder actie voeren. Overigens werd hij daarbij opvallend genoeg gesteund door Vooruit, de Vlaamse socialisten, tegen PS, Ecolo en Groen in dus.
• Bij de Vlaamse oppositie van N-VA keek men met grote ogen naar het schouwspel: “Zelden in het Parlement regeringspartijen zo open en bloot in conflict gezien als nu over de hongerstakers. Vivaldi als een positief team dat kiest voor samenwerking? Zelfs niet meer in schijn“, zo stelde Sander Loones (N-VA).
• Daar heeft men het gevoel dat de positionering van Mahdi bijzonder ‘politiek’ is: “Hij wil bewijzen dat ook hij met een ‘harde lijn’ naar de hongerstakers toe electoraal kan scoren, net zoals zijn Vlaamse voorgangers. Een grote gok, met PS en Ecolo in de rug.” Dat laatste overigens ontkracht men ten zeerste bij CD&V: “Mahdi wil gewoon een consistent en duidelijk beleid.”
• Hoe dan ook is dit dossier een tikkende tijdbom. Door het nieuws van de wateroverlast, kwam het opmerkelijke debat in de Kamer helemaal op het achterplan. Maar dat twee fractieleiders van de meerderheid zich zo tegen een regeringslid keren, is meer dan een teken aan de wand.
• Het maakt dat de hongerstakers ook geen enkele reden hebben om het snel te gaan opgeven: ze hebben forse politieke steun in de rug. Maar daarmee komt een mogelijk dramatisch einde voor sommige van de actievoerders ook dichterbij: een gevaarlijke cocktail voor de Vivaldi-coalitie.