De procureur-generaal van de staat New York vraagt de ontbinding van de zeer machtige Amerikaanse wapenlobby National Rifle Association (NRA). Na een 18 maanden durend onderzoek komt de procureur tot de conclusie dat de NRA ‘een op fraude en misbruik gebaseerde organisatie’ is.

Toplui van de Amerikaanse wapenlobby NRA hebben, volgens procureur-generaal Letitia James, de organisatie de voorbije drie jaar leeggeplunderd. Ze eist dat vier toplui al het geld dat ze zich eigen maakten aan de NRA terugstorten. Daarna moet de organisatie worden ontbonden.

Volgens James had de NRA – die in de VS een statuut van liefdadigheidsorganisatie heeft – drie jaar geleden nog 28 miljoen dollar in kas. Ondertussen kampt het met een tekort van 36 miljoen dollar.

Jarenlang gebruikten vier toplui de organisatie als hun persoonlijke checqueboek, zei de procureur op een speciaal daarvoor georganiseerde persconferentie. Ze verrijkten zichzelf en betaalden voormalige werknemers zwijggeld. Executive Wayne LaPierre (70) zou zichzelf een pensioenregeling van 17 miljoen dollar hebben uitgekeerd. Zonder dat de Raad van Bestuur daarin een zeg had, weliswaar. Het geld ging ook op aan familie, plezierreisjes en een extravagante levensstijl. De staat New York eist dat de vier toplui al het geld wordt terugbetaald en dat de NRA wordt ontbonden.

Wie en wat is de National Rifle Association?

In de Verenigde Staten heeft de National Rifle Association (NRA) zich de voorbije jaren steevast opgeworpen als een hardnekkig verdediger van het grondwettelijke recht op de wapendracht. De organisatie is één van de sterkste opponenten tegen elke beperking op het Second Amendement van de Amerikaanse grondwet. Dat garandeert het recht op het bezit en dragen van wapens. De NRA telt meer dan vier miljoen leden, die zich bijzonder activistisch opstellen. 

Critici bestempelen de organisatie vooral als een dochter van de Amerikaanse wapenfabrikanten. De National Rifle Organization ontvangt donaties van tweeëntwintig wapenfabrikanten, waaronder Smith & Wesson en Beretta. Bij een aantal fabrikanten krijgt de organisatie een bedrag van 1 dollar op elke wapenverkoop die wordt gerealiseerd. 

De NRA leunt sterk aan bij de Republikeinse Partij van Donald Trump. Maar James, een Democrate, zegt dat Trumps steun in deze niet terzake doet. ‘Niemand staat boven de wet’, zei James daarover.

‘De NRA heeft zo veel invloed gekregen dat ze decennialang deed waar ze zin in had en toplui miljoenen in hun zakken staken.’  Tijdens haar campagne om tot procureur-generaal te worden verkozen noemde James de NRA ‘een criminele organisatie’.

In een reactie zei president Trump dat de rechtszaak ‘a terrible thing’ is en dat de NRA best naar Texas of een andere staat verhuist. 

Staat New York liet ook de Trump Foundation ontbinden

Letitia James rondde in 2018 ook het onderzoek naar de Trump Foundation af. Volgens toenmalig procureur-generaal Underwood was er sprake van een schokkend patroon van illegale activiteit. ‘De Trump Foundation deed als weinig meer dienst dan als persoonlijk chequeboek ter financiering van Trumps zakelijke en politieke belangen.’ De Trump Foundation ondertekende toen een akkoord waarbij ze zich akkoord verklaarde om te worden ontbonden onder gerechtelijk toezicht.

Volgens de advocaat-generaal zouden de president en zijn drie oudste kinderen, die alle in de raad van bestuur zetelden, de schenkingen van derden herhaaldelijk hebben gebruikt voor zelfverrijking, politieke en zakelijke doeleinden, waaronder de betaling van gerechtelijke akkoorden, het storten van campagnebijdragen en zelfs ter betaling van een portret van Trump, dat nu in een van zijn hotels hangt. Trump noemde de rechtszaak ‘een politiek gemotiveerde wraakactie’.

Verdere polarisering van de VS

De zaak zet de VS op weg naar verdere polarisering. Conservatieven zien in de NRA de laatste heraut van de verdediging van het Tweede Amendement. Links Amerika ziet de NRA als de belangrijkste oorzaak van het ononderbroken wapengeweld in het land.

De NRA is ondertussen zelf een rechtszaak opgestart tegen de staat New York voor laster en eerroof. Over de ten laste gelegde aanklachten, zegt de organisatie voorlopig niets. Eerder onderzoek van de Wall Street Journal bracht ook al een reeks boekhoudkundige onregelmatigheden bij de NRA aan het licht.