In de Kamer blijven de sluizen openstaan. Terwijl de coronacrisis op z’n einde loopt, blijven de Parlementsleden geld uitgeven voor allerlei steunmaatregelen. Daarbij ontstaan constant meerderheden, die de regering ruwweg in de minderheid zetten, terwijl zij uiteindelijk wel de rekening moeten oppikken. Erg symbolisch: steun aan artiesten komt er voorlopig niet.

In het nieuws: Vannacht felle discussie in de Kamer over steun aan de cultuursector.

De details: ‘Een kaakslag van een ‘Vlaams front”, zo wordt het in de Franstalige pers al gedoopt: de blokkering voor steun aan artiesten.

• In de Kamer lag traditioneel op donderdag een heel pakket voor ter stemming. Daarbij duikt al weken een fenomeen op dat blijkbaar eigen is aan een systeem waarin een minderheidsregering geen enkele greep heeft op het halfrond: anything goes op budgettair vlak.
• Immers, tegenover het blok van 38 zetels van CD&V, MR en Open Vld, die de regering vormen, en uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor het budgettaire kader van de federale regering, staat een gigantische oppositie van links de socialisten, groenen, marxisten en partijtjes als DéFI en cdH, en rechts de N-VA en Vlaams Belang.
• Steeds vaker vinden die elkaar. En wanneer het Belang meestemt met de linkse partijen, al dan niet aangevuld met PVDA/PTB, raken zaken erdoor, tegen de zin van de regering in. Zo was er gisteren de maatregel om ziekenhuizen een verbod op ereloonsupplementen voor coronapatiënten op te leggen. Die wet gaat bovendien in met terugwerkende kracht, tot begin maart toen de crisis uitbarstte. De sp.a had dat idee naar voren geschoven.
• Veelzeggend is dat regeringspartijen MR, CD&V en Open Vld tegenstemden: zij vonden dat de huidige wetgeving coronapatiënten al genoeg financieel beschermt.
• Wat er wel door raakte: er komt 400 miljoen euro extra voor de zorgsector, wat unaniem werd goedgekeurd. En om de zwaksten te beschermen tegen schuldeisers wordt tijdelijk het loonbeslag voor individuen beperkt, opnieuw op voorstel van de socialisten.
• Maar het interessantste dossier was dat voor de cultuursector. De groenen en de PS hadden daarvoor een voorstel uitgewerkt om tijdelijke werkloosheid in te voeren voor iedereen die in 2019 10 prestaties of 20 gepresteerde werkdagen kan aantonen, zowel artiesten als technici. Daarmee ligt de lat niet hoog, en komt een hele nieuwe beroepsgroep van doorgaans geen werknemers maar zelfstandigen in het systeem van werkloosheidsvergoedingen terecht.
• Bovendien zou die werkloosheidsuitkering ook niet verminderen, zelfs als die artiesten nog andere inkomsten zouden hebben, uit onder meer auteursrechten. Alles zou meteen ook lopen tot eind 2020.
• Maar de druk om de sector ’te redden’ is groot: aan Franstalige kant is zelfs de MR, die zelf voor de cultuursector zo’n ‘reddingsplan’ uitwerkte, absoluut voorstander. De sector zelf is erg mondig: ze zien zichzelf bovendien als een ‘speciale groep’, die een noodlijn eist.
• Alleen, in de Kamer ontstond een blokkeringsminderheid: vier Vlaamse partijen, N-VA, Vlaams Belang, Open Vld en CD&V, stuurden het dossier naar de Raad van State, voor extra juridisch advies. Dat is een klassiek vertragingsmanoeuvre, ook al ontkent men dat bij de vragers van het advies. De vier partijen willen naar eigen zeggen het begrotingsplaatje van die maatregel kennen: wat gaat het de staatskas kosten? En vooral: is dit voorstel geen schending van het ‘gelijkheidsbeginsel’. Immers: zelfstandigen die op deze manier werkloosheidsuitkeringen krijgen, dat opent sluizen.
• Dat leidde tot woeste reacties, zeker in Franstalig België, die Belga optekende:
  • ‘Een échte kaakslag voor een sector in moeilijkheden’, zo stelde de PS. ‘Het is diezelfde N-VA die 60 procent van de subsidies heeft weggesneden in Vlaanderen, die vandaag de dans leidt om dit te weigeren.’
  • ‘Sabotage van parlementair werk, is dit. Wij vinden het heel erg dat dergelijk spektakel het werk verhindert om de werknemers van de kunsten, die al slachtoffer zijn van deze crisis, te helpen’, zegt Ecolo.
  • ‘Dit alles zal de burgers, en meer bepaald artiesten, niet verzoenen met de politiek’, stelt cdH.
  • ‘Als dit geen vertragingsmanoeuvre is, heeft het er toch alle schijn van’, zo verklaart DéFI.

Ondertussen bij de onderhandelaars: Hoe ‘officieel’ is hun opdracht nu eigenlijk? Geen onschuldige vraag.

• Soms is het goed in de Wetstraat, om een klein beetje het geheugen te onderhouden. Zoals toen Paul Magnette (PS) en Conner Rousseau (sp.a) aan een ‘opdracht’ begonnen (de naam ‘snuffelaars’ hadden ze toen nog niet). Eén man reageerde toen furieus: Georges-Louis Bouchez (MR). Hij sprak van een ‘kleine staatsgreep van de socialisten‘, op 20 mei.
• De socialisten hielden het daarbij ‘informeel’: op geen enkel moment waren ze duidelijk ‘begonnen’, stuurden ze een communiqué met de aankondiging, of namen ze een titel aan. Ze deden het onder de radar, en op basis van één argument: de grootste familie. Wel interessant om weten: het Paleis werd ook wel voortdurend op de hoogte gehouden.
• Deze keer, nu een trio van Joachim Coens (CD&V), Egbert Lachaert (MR) en diezelfde Bouchez de fakkel heeft overgenomen, is er toch een pak meer pomp and circumstance, is het een tikje ‘officiëler’: de drie gingen langs op de Zestien en stapten buiten ‘met een opdracht’.
• Meteen creëerden de drie zo een mediamoment, zoals normaal gezien aan de poorten van het Paleis, enkele honderden meters verder aan de andere kant van het Warandepark. Het trio liep mooi synchroon op de stoep van de Wetstraat, wat op social media allerlei bewerkingen op gang bracht (gaande van Take That, over The Bee Gees, tot reclame voor de H&M voor de kostuums), die de drie ook gretig deelden op hun accounts.

• Maar belangrijker, er volgde ook een communiqué van de eerste minister zelf, wat het meteen tot een officiële regeringszaak maakte: ‘De voorzitters van de drie huidige regeringspartijen zullen een opdracht opnemen om bijkomende regeringspartners te zoeken die zich willen aansluiten bij de huidige regeringspartijen om tot een parlementaire meerderheid te komen die een krachtdadig steun- en herstelbeleid zal voeren’, zo stelde het bericht onder meer.
• Interessante precedenten allemaal, die het Paleis toch een tikje zenuwachtig moeten maken: als deze methode lukt, heeft de koning officieel geen rol gespeeld in het geheel.
• Al moet puur democratisch toch worden opgemerkt dat het trio evengoed bij de Kamervoorzitter, Patrick Dewael (Open Vld), de eerste burger van het land, had moeten langsgaan: de logica in een democratie is dat daar, in de Kamer, het uiteindelijke ‘initiatiefrecht’ ligt, niet bij de uitvoerende macht.
• Overigens weinig nieuws over de werkzaamheden van het trio: voorlopig is het even in de rol komen. En de boog kan niet altijd gespannen staan: CD&V-voorzitter Joachim Coens werd gisteren op het Vrijheidsplein in Brussel gesignaleerd met enkele jonge CD&V-medewerkers, bij het nuttigen van een glas.

Alle ogen op Europa: Vandaag een belangrijke Europese top, maar vermoedelijk zonder doorbraak.

• Er staat bijzonder veel op het spel in de EU: de Europese Commissie stelde een reddingspakket voor van liefst 750 miljard euro, om door de economische gevolgen van de coronacrisis te komen. Daarbij zit een schijf van 500 miljard euro aan subsidies. Het plan kwam er onder impuls van de Duitse kanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron.
• Nog straffer: die 750 miljard euro moet ‘gezamenlijk’ geleend worden, door de EU zelf, in plaats van door de lidstaten. Met dat mechanisme herschrijft de Europese Unie de financiële regels van het spel, en worden alle lidstaten voortaan ‘gelijker’: ze lenen aan dezelfde lage rentes.
• Maar die revolutie moet nog goedgekeurd worden door de lidstaten. En daar tekent zich een clash af tussen een aantal noordelijke lidstaten, onder leiding van Mark Rutte, de Nederlandse premier. Die is de leider van de ‘frugal four‘, de ‘vrekkige vier’, zoals de vier landen gedoopt werden die tegen de plannen zijn: Nederland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken. Vermoedelijk sluiten straks ook een aantal Baltische staten zich aan bij dat verzet, en worden het er meer dan vier.
• Die tegenstelling tussen Rutte en Merkel is opvallend: jarenlang werd de Nederlandse premier als de echokamer van de Duitse kanselier gezien. Maar sinds Merkel een aantal taboes doorbrak, en nu voor collectieve, Europese schulden pleit, plus massale solidariteit tussen Noord en Zuid in de vorm van die 750 miljard, staan beiden tegenover elkaar met getrokken messen.
• Rutte mag zich gesterkt voelen door peilingen in eigen land, en een bepaald EU-kritische pers: het merendeel van de Nederlanders ziet niet in waarom ze die plannen voor Europese solidariteit zouden steunen.
• Dat is op zich vreemd: de Nederlandse economie is diep verweven met de rest van de EU. Door landen in de eurozone in een recessie of depressie te duwen, zullen zij hun eigen lot niet verbeteren. Dat laatste is overigens het argument dat het Belgische minderheidskabinet systematisch herhaalt om fel voorstander te zijn: ‘Dit is onrechtstreeks zeer goed voor ons.’ Net als Nederland heeft België een van de meest ‘open’ economieën in de EU.
• De tegenstanders willen geen subsidies of ‘hand-outs’, maar enkel leningen, die moeten terugbetaald worden door de landen die geld ontvangen. Vooral Italië en Spanje zijn de grote slokoppen van die steun, zowel in leningen als subsidies.
• Ondanks het feit dat België zwaar getroffen was door de crisis, krijgt men maar 5,5 miljard euro, wel in de vorm van subsidies. De kans is niet klein dat die grotendeels naar het armere deel van het land zullen gaan: Wallonië. Dat komt omdat COVID-19-criteria niet echt meetellen, het zijn vooral economische parameters. Daardoor profiteert Oost-Europa ook erg van het plan.
• Merkel dringt aan op een snelle beslissing, maar of die er op deze top al komt, is maar zeer de vraag. Straks, vanaf juli, is Duitsland voorzitter van de EU, en zal de dynamiek bijzonder moeilijk tegen te houden zijn voor de kleine Noord-Europese landen.
• In België is de N-VA is hoe dan ook tegen het EU-plan in z’n huidige vorm. Net als de ‘vrekkige vier’ hebben ze vragen bij het hele mechanisme.

In de marge van de EU-top: De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel (MR), staat in de belangstelling.

• En dat is niet echt in positieve zin. Er is wel wat kritiek op de ‘president’. Zo schreef de website Euractiv deze week ‘wat is het nut van Charles Michel?‘, met een forse aanklacht over hoe Michel (niet) functioneert. En ook op de VRT is er vandaag een kritische analyse: ‘Is het nu al tijd om hem af te serveren?’, stelt men de vraag.
• Uitgerekend nu gooit Michel z’n kabinetschef buiten: een teken dat hij de zaken ‘anders’ wil gaan aanpakken? François Roux was in elk geval al jaren een trouwe bondgenoot van Michel. De diplomaat met MR-stempel werkte ooit nog voor vader Louis Michel, maar was twee handen op één buik met de oud-premier, die hem meenam om z’n kabinet te gaan leiden in Europa.
• Maar zes maanden later is in De Standaard te lezen dat het niet meer botert tussen beiden: Roux moet opstappen. Frédéric Bernard is z’n opvolger. Die zou technisch beter op de hoogte zijn van onder meer het Europese begrotingswerk.

De moeite om deftig over na te denken: Een groot onderzoek van het gerenommeerde blad The Economist is vernietigend voor de Belgische aanpak van de coronacrisis.

• Omgaan met kritiek is een kunst. Met cijfers ook. Al maanden ‘scoort’ België hoog op internationale rankings in de coronacrisis: het aantal doden ligt opvallend hoog. Dat zit hem niet alleen in het aantal doden ten opzichte van het aantal inwoners, maar ook in de zogenaamde oversterfte, die opvallend hoger ligt dan bij andere Europese landen.
• Maar al weken is dat een gevoelig thema, waarover ook politiek fel wordt gebikkeld: sommigen noemden de Belgische virologen ‘helden’ en roemden zelfs Maggie De Block (Open Vld) en Sophie Wilmès (MR) midden in de crisis, maar naarmate de crisis vorderde, volgde steeds meer scherpe kritiek over de aanpak.
• Een onderzoek van ‘The Economist Intelligence Unit’ is nu bijzonder scherp voor België: dit land had de slechtste aanpak van de coronacrisis. De studie vergelijkt alle 21 OESO-landen en baseert zich op drie maatstaven en evenveel risicofactoren. En daarin staat België helemaal laatst.
• De studie wordt niet in dank afgenomen door beleidsverantwoordelijken. Zo kreeg viroloog Steven Van Gucht vrije baan op Radio 1 om het rapport af te branden. En ook premier Sophie Wilmès herhaalde al dat ‘het aantal doden tellen niet op dezelfde manier gebeurt overal’. Op Twitter reageerde ook Maggie De Block, de verantwoordelijke minister van Volksgezondheid: ‘Cijfers vertellen niet alles. Steven van Gucht helder aan het woord over het artikel in The Economist.’
• Opvallend was de reactie van die andere viroloog Emmanuel André, die vooral in Franstalig België de ster werd. Die reageerde op Twitter ‘dat cijfers niet alles vertellen maar wel iets’. ‘We kunnen niet alles als geheel ontkennen als we van onze fouten willen leren.’

Gênant, gênant, gênant: De VRT komt in woelig water over het verwijderen van een fragment uit De ideale Wereld.

• Het was een incident dat al weken sluimerde in de wandelgangen, maar door De Standaard naar buiten werd gebracht: de VRT heeft geknipt in een uitzending van het satirische programma De Ideale Wereld van eind april. In de onlineversie is niet langer een passage te zien waarin Geert Hoste een Hitlergroet uitbrengt, als grap over ‘hoe Vlaams Belangers elkaar groeten in coronatijden‘.
• Die ‘knip’ of autocensuur kwam er nadat Jan Huijbrechts, een lid van de raad van bestuur van die VRT namens Vlaams Belang, de zaak aanhangig maakte bij die raad van bestuur en de CEO van de VRT, Leo Hellemans. Huijbrechts en zijn partij eisten zelf geen censuur, maar dat kwam er toch. Prompt kreeg het Vlaams Belang excuses van de VRT, en liet men het fragment weghalen.
• Dat uitgerekend Luc Van den Brande (CD&V), nog steeds de voorzitter van de raad van bestuur, tussenkwam, en de zaak met CEO Hellemans opnam, roept vragen op. Het is immers expliciet niet de rol van die raad van bestuur, die door de politiek wordt benoemd, om zich met inhoud bezig te houden. In het Vlaams Parlement is de oppositie alvast bijzonder kritisch over de zaak.
• Van den Brande reageert in De Morgen dat hij ‘enkel de klacht heeft doorgegeven, zoals het ook past in de functie van voorzitter’. Ook bij de VRT-top ontkent men alle vormen van inmenging. Het nieuws komt er net op moment dat de Vlaamse regering een nieuwe CEO gaat aanstellen.

Ondertussen ook belangrijk nieuws: Naast z’n opdracht om het land nu, andermaal, te redden, blijft Georges-Louis Bouchez ook actief bouwen aan de voetbaltrots van de Borinage, het groen-witte Royal Francs Borains, waar hij voorzitter is. ‘De komst van Roman Ferber is getuige van de ambitie van RFB. Hij heeft gekozen voor Francs Borain, ondanks andere belangrijke opportuniteiten. Wij hebben geen disproportionele ambities, maar wij steken ons ook niet weg’, zo laat de club fier weten namens GLB op Twitter. Disproportionele ambities, we zouden dat nooit durven denken, bij GLB, uiteraard.

In het nieuws: Weer dezelfde belofte: de tracingapp komt er.

• Het is al een paar keer ‘nieuws’ geweest: er komt een tracingapp voor corona. Zo’n app zou in kaart moeten brengen wie besmet is, en met wie deze mensen in contact zijn geweest, en mogelijk de besmetting heeft doorgegeven.
• In Azië hanteren een paar landen succesvol zo’n app. In Europa zijn al een reeks landen klaar met de ontwikkeling. Bij het begin van de crisis werd zo’n app ook aangekondigd door minister Philippe De Backer (Open Vld), in maart al. Die minister leidde een taskforce, die met ‘digitale oplossingen’ zou komen.
• Maar ondertussen zijn we midden juni, en is er zelfs nog steeds niet begonnen aan de echte ontwikkeling van zo’n app. Vandaag kondigt alvast weer iemand van de beleidsmakers aan dat de app er toch komt: Vlaams topambtenaar Karine Moykens, die het Interfederaal Comité Testing & Tracing gaat leiden, in opvolging van Emmanuel André.
• Zij noemt in een gesprek met Het Laatste Nieuws ‘een tracingapp een noodzakelijke aanvulling op de manuele contacttracing via de callcenters’. Immers: ‘We gaan nu weer meer op plaatsen komen waar we niet iedereen persoonlijk kennen.’ Dat is opvallend, omdat zowel De Backer als Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) het nut van apps in vraag trokken, omdat manuele tracing de job wel zou doen.
• Maar Moykens kondigt nu aan dat die app er wel degelijk komt: ‘De tracingapp zal werken op drie lagen, het OS van je smartphone, bluetooth en het DP-3T-platform. De ‘user interface’ – de app zelf, dus – komt daarbovenop.’
• Moykens wil bovendien voor ‘één app voor heel het land gaan‘. ‘We gaan daar zo snel mogelijk een lastenboek voor opstellen.’ Over het percentage noodzakelijke gebruikers wil ze zich niet uitspreken: ‘Hoeveel procent de app daarvoor moeten installeren, weet niemand echt.’ Ook die argumentatie hanteerde onder meer De Backer om een app af te raden. In landen als Oostenrijk, waar de app klaar is, raakt men niet aan meer dan een paar percenten van de bevolking, die de app ook echt gebruiken.