Key takeaways

• De Israëlische regering en de VS hebben gezamenlijk een tijdelijke wapenstilstand bereikt in het conflict met Iran.
• Netanyahu benadrukt het succes van Operatie Rising Lion in het neutraliseren van Iraanse dreigingen; Trump viert het staakt-het-vuren als een bewijs van zijn “vrede door kracht” aanpak.
• Netanyahu begon Trump maanden voor de diplomatieke onderhandelingen al te overtuigen van de noodzaak voor militaire actie tegen Iran.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu sprak zijn steun uit voor het staakt-het-vuren dat door bemiddeling van de Amerikaanse president Donald Trump tot stand is gekomen, terwijl hij waarschuwde dat Israël resoluut zou reageren op eventuele schendingen.

Trump en Netanyahu dringen aan het staakt-het-vuren te respecteren …

Trump drong er bij zowel Israël als Iran op aan om zich te houden aan het staakt-het-vuren, dat hij omschreef als een pauze van 12 uur, gevolgd door een volledig staken van de vijandelijkheden na nog eens 12 uur. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Seyed Abbas Araghchi verklaarde aanvankelijk dat er geen formele overeenkomst was over een staakt-het-vuren, maar gaf aan dat Iran zou afzien van verdere militaire actie als Israël zijn agressie tegen Iraanse burgers zou staken.

Ook Netanyahu waarschuwde: “Israël zal krachtig reageren op elke schending van het staakt-het-vuren.”

… en prijzen Israëls aanvallen

Netanyahu benadrukte het succes van Operatie Rising Lion, waarbij hij benadrukte dat Israël belangrijke dreigingen had geneutraliseerd door de ontmanteling van Iraanse nucleaire faciliteiten en het verstoren van hun programma voor ballistische raketten. Hij prees de prestatie van de operatie om de Israëlische luchtruimdominantie boven Teheran veilig te stellen en zware slachtoffers te maken onder Iraanse militaire leiders en overheidsinfrastructuur.

Trump vierde het staakt-het-vuren als een bewijs van zijn “vrede door kracht” aanpak en erkende zowel Israël als Iran voor het tonen van moed en intelligentie in het beëindigen van het conflict, dat hij de “12 Daagse Oorlog” noemde. Hij prees ook de B-2 piloten die de luchtaanvallen op de Iraanse nucleaire faciliteiten uitvoerden en suggereerde dat hun beslissende actie een cruciale rol speelde bij het tot stand brengen van het staakt-het-vuren.

Netanyahu plande de aanval eind 2024 al en rekruteerde Trump

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu begon al eind 2024 de basis te leggen voor een mogelijke militaire aanval op Iran, voorafgaand aan de diplomatieke inspanningen van president Donald Trump om de nucleaire kwestie aan te pakken. Tegen de herfst van dat jaar was Israël begonnen met uitgebreide voorbereidingen, waaronder het lokaliseren van Iraanse nucleaire wetenschappers en militair personeel voor gerichte operaties en het verzwakken van de Iraanse luchtverdediging in buurlanden.

Ondanks deze clandestiene activiteiten zocht Netanyahu steun bij de Amerikanen, omdat hij inzag dat een gecoördineerde aanval met Amerikaanse steun krachtiger zou zijn dan alleen handelen. Netanyahu begon Trump te overtuigen van de noodzaak van een militaire actie tegen Iran, lang voordat diplomatieke onderhandelingen officieel op gang kwamen; zo meldt The Washington Post.

Hoewel Israëlische inlichtingendiensten opmerkten dat er sprake was van vooruitgang in het Iraanse nucleaire programma, waren Amerikaanse functionarissen, waaronder die binnen de Trump-administratie, voorzichtig en beweerden dat er geen concreet bewijs was dat de intentie van Iran om kernwapens te ontwikkelen bevestigde.

De timing van de aanval werd bepaald door een “gunstige gelegenheid”

Tegen maart 2025 hadden Israëlische functionarissen geconcludeerd dat een aanval op Iran absoluut noodzakelijk was, ongeacht de betrokkenheid van de VS. Hun redenering was duidelijk: De verdediging van Iran verslechterde en Israël kon zich geen verder uitstel veroorloven. In juni lanceerde Netanyahu een verrassingsoffensief tegen cruciale Iraanse wetenschappers en militaire leiders, waardoor de raket- en nucleaire capaciteiten van het land aanzienlijk werden aangetast.

De timing van de aanval werd volgens functionarissen niet bepaald door nieuwe inlichtingen, maar door een gunstige gelegenheid. Ondanks interne discussies over de toereikendheid van de inlichtingen om een dergelijke escalatie te rechtvaardigen, kwam Netanyahu’s beslissing voort uit Israëls al lang bestaande strategische doctrine van preventieve zelfverdediging, een principe dat verankerd werd door Israëls bombardement van Irak’s Osirak kernreactor in 1981.

Toch was er een minderheid die hen wees op de ernst van de gevolgen

Terwijl een deel van het Israëlische veiligheidsapparaat de actie goedkeurde, trok een minderheid de redelijkheid in twijfel om te handelen terwijl de diplomatieke onderhandelingen van Trump nog aan de gang waren. Zij voerden aan dat de risico’s van een dergelijke operatie, vooral zonder onweerlegbaar bewijs dat Iran kernwapens nastreeft, ernstige gevolgen zouden kunnen hebben.

Hoewel de wapenstilstand een tijdelijke oplossing biedt, blijft de regio kwetsbaar voor verdere escalaties. De betrokkenheid van president Trump, zowel diplomatiek als strategisch, benadrukt de voortdurende rol van de VS in het Midden-Oosten, terwijl Israël zijn militaire strategie blijft versterken.