Al enkele maanden worden we om de oren geslagen met namen van allerhande varianten van het coronavirus. Op dit moment is het voor de benaming daarvan kiezen tussen het land waar die variant als eerste is ontdekt, of een ingewikkelde wetenschappelijke notatie. De Wereldgezondheidorganisatie (WHO) heeft nu echter beslist om die varianten eenvoudigere, niet-discriminerende namen te geven.
In het verleden kregen epidemieën of nieuwe ziektes vaak geografische benamingen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de Spaanse griep, de Hongkonggriep of recenter nog MERS (Middle East respiratory syndrome). In 2015 besliste de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) echter om in de toekomst dergelijke naamgeving te vermijden omdat die stigmatiserend kan overkomen voor de bevolking van het land dat eraan verbonden wordt. Bovendien is achteraf vaak duidelijk geworden dat het naamgevend land niet per se de plaats van ontstaan is. Zo is de Spaanse griep meer dan waarschijnlijk in de Verenigde Staten ontstaan, maar was Spanje – als neutraal land in de Eerste Wereldoorlog – het eerste land dat erover berichtte.
Toen het nieuwe coronavirus dus opdook in Wuhan in China werd snel op zoek gegaan naar een niet-discriminerende naam. Covid-19 (COrona VIrus Disease 2019) kwam daarbij uit de bus als naam voor de ziekte die door het SARS-CoV-2-virus wordt veroorzaakt. Die naam werd snel opgepikt wereldwijd op enkele uitzonderingen zoals Donald Trump die bleef spreken van het ‘China Virus’ of de ‘Kung Flu’.
Verschillende varianten
Anders was het echter toen er ineens allerhande varianten begonnen opduiken. Eerst was er de Britse en de Zuid-Afrikaanse variant, daarna volgden de Braziliaanse en recent de Indiase. Tussendoor doken nog heel wat andere mogelijke varianten op zoals de Bretoense en sinds deze week de Vietnamese.
Wie hierbij de discriminerende namen wou vermijden, kon tot nu toe alleen overschakelen op de wetenschappelijke benaming. Het probleem daarbij is dat er daarover geen consensus is. Zo wordt de Zuid-Afrikaanse variant meestal B.1.351 genoemd, maar soms ook 501Y.V2 of 20H/501Y.V2. De Britse is dan weer B.1.1.7, maar ook VOC-202012/01.
Geen goden, vogels of VOC
De WHO zocht daarom al even naar een oplossing, maar dat bleek niet zo eenvoudig. Aanvankelijk dacht met aan Griekse goden, verzonnen woorden of pseudo-klassieke namen. Het probleem is dat veel van die woorden echter al merknamen zijn. De gekelderde verkoop van het bier Corona vorig jaar toont aan dat dat geen goed idee is.
Sommige wetenschappers hadden ondertussen zelf beslist om vogelnamen te gebruiken, maar daarbij ontstond de schrik dat mensen die vogels zouden gaan beschuldigen. Bovendien zijn sommige vogelnamen – zoals Robin – ook gewone namen en dus opnieuw discriminerend. Daarna dacht met een de afkorting voor ‘Variants of Concern’ met een cijfer achter. Maar VOC1, VOC2 … klonk nogal snel als “fuck“.
Grieks alfabet
Na maanden discussiëren is nu dus eindelijk beslist om te gaan voor het Griekse alfabet. De Britse, Zuid-Afrikaanse, Braziliaanse en Indiase variant gaan voortaan dus door het leven als Alpha, Beta, Gamma en Delta.
Nieuwe belangrijke varianten zullen daarop in de toekomst verder bouwen. Zo zijn er momenteel zes andere varianten die door de WHO in de gaten worden gehouden.