“Vandaag op Twitter voelt aan als de laatste avond in een Berlijnse nachtclub bij de schemering van Weimar-Duitsland”. Deze reductio ad Hitlerum werd getweet door Jeff Jarvis, hoofddocent journalistiek aan de City University of New York.

Het is weliswaar één van de extreemste reacties uit het kamp van de blue check marks (Twitter-gebruikers voorzien van een vinkje dat hun officiële status bevestigt – een ereteken voor sommigen); ze is toch kenmerkend voor de vijandigheid waarmee Musks interesse in Twitter onthaald wordt.

“Bang voor impact op de samenleving”

“Ik ben bang voor de impact op de samenleving en politiek als Elon Musk Twitter overneemt”, schreef Max Boot, columnist voor The Washington Post, op, je raadde het, Twitter. “Hij lijkt te geloven dat op sociale media alles kan. Als we willen dat de democratie overleeft, hebben we meer inhoudelijke moderatie nodig, niet minder.”

“De rijkste man ter wereld – iemand die vroeger werd vergeleken met Marvel’s Iron Man – gedraagt zich steeds meer als een superschurk uit een film, met schijnbaar onbeperkte middelen waarmee hij zijn kattenkwaad kan financieren”, schreef dan weer de financiële journalist Felix Salmon in Axios.

Ook uit het pro vrije markt-kamp klinkt kritiek. “Musk noemt zichzelf een ‘free-speech absolutist’, maar net als veel voorstanders van ‘vrije meningsuiting’ gaat hij moedwillig voorbij aan het feit dat particuliere bedrijven vrij zijn om bepaalde grenzen te stellen aan hun platforms”, schreef voormalig Reddit-CEO Ellen K. Pao vorige week in The Washington Post.

En Musk zelf? “Een goed teken of er sprake is van vrije meningsuiting is als iemand die je niet mag iets mag zeggen wat je niet mag”, zei hij donderdag op een TED-conferentie, nadat hij het overnamebod had gedaan. Het is vooralsnog de meest duidelijke verwoording van hoe de techmagnaat deze pijler van de democratie definieert. Een van de grootste wijzigingen die hij als Twitter-chef zou doorvoeren is dan ook een minder streng moderatiebeleid. Daarnaast wil hij het algoritme van het bedrijf open source maken. Dat zou hij doen omdat hij vermoedt dat het algoritme bevooroordeeld is, waarbij bepaalde bronnen vaker worden getoond dan andere, schrijft RTL. 

Conservatieven

Musk zei ook dat hij “heel voorzichtig wilde zijn met permanente verboden” voor gebruikers – de mediagenieke bestuurder stelt eerder tijdelijke schorsingen in plaats van verbanningen voor. Dat laatste klinkt veel Amerikaanse rechts-conservatieven als muziek in de oren. Zij voelden zich jarenlang gekleineerd en buitenspel gezet door het platform voor hun politieke standpunten, schrijft Politico.

Zo vertelde de Republikeinse wetgever Darrell Issa, lid van het Huis van Afgevaardigden, aan Politico dat Musk “het bedrijf in een veel betere richting zou kunnen brengen” voor degenen die volgens hem “onterecht het zwijgen zijn opgelegd”.

Met name de ban van voormalig Amerikaans president Donald Trump door het platform blijft voor velen op rechts de steen des aanstoots. Hoewel Trump eerder heeft gezegd dat hij niet terug zou keren op Twitter, zei een voormalige adviseur dat hij de kans zou grijpen om dat wel te doen.

Jason Miller, een vroegere raadgever van Trump en de huidige CEO van GETTR – een conservatieve socialemediasite – verwelkomde alvast de mogelijkheid van een Twitter-overname door de techondernemer met Zuid-Afrikaanse roots. “Musk heeft duidelijk gemaakt dat om gered te worden, Twitter een grootschalige afbraak tot aan de fundering nodig heeft, zijn leiderschap moet worden verwijderd, en de politiek discriminerende ideologen die de dagelijkse operaties leiden, moeten worden vervangen”, klonk het in een verklaring.

“Enorme verantwoordelijkheid”

Uit het Democratische kamp klonk een oproep tot verantwoordelijkheid. Zo benadrukte Jan Schakowsky, die het consumentenbeschermingspanel van het Energy and Commerce Committee van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden voorzit, dat Twitter niet alleen verantwoording dient af te leggen tegenover zijn aandeelhouders.

“Het besturen van een socialemediaplatform is een enorme verantwoordelijkheid. We zullen degene die die verantwoordelijkheid op zich neemt, verantwoordelijk houden tegenover het Amerikaanse volk, inclusief Elon Musk”, klonk het.

De keuze om controversiële meningen, of het nu om beweringen van de anti-vaxbeweging of die van Holocaustontkenners gaat, toe te staan op je platform: hij is allerminst vanzelfsprekend. Het is de beste manier voor een bedrijf om zich te associëren met figuren waarmee het allerminst in verband wenst te worden gebracht: autoritairen en populisten, bijvoorbeeld, uit zowel extreemrechtse als extreemlinkse hoek.

Maar Musk, of je nu van hem houdt of hem haat, is een vreemd figuur om te worden verdacht van autoritaire sympathieën, meent het libertaire blad Reason. Hij is “een immigrant die een fortuin heeft opgebouwd met schone energiebedrijven, een ondernemer die (samen met concurrenten) heeft laten zien wat de privé industrie kan bereiken in de ruimte”, klinkt het. Daarnaast heeft de “wietrokende, voormalige presentator van ‘Saturday Night Live’ geen interesse getoond om zich kandidaat te stellen voor een openbare functie, of om legers jaknikkers te rekruteren om hardhandig zijn voorkeuren af te dwingen.”

Niet alleen de vraag of Musk er in slaagt om Twitter binnen te rijven is dus interessant. Ook hoé zijn eventuele leiderschap zich zal ontvouwen, is een boeiende casestudy voor al wie ‘vrijheid, blijheid’ op het internet predikt.

(jvdh)