Een grotere economische activiteit in de diepzee dreigt niet alleen de biotoop van de oceaanbodem te verstoren, maar betekent ook een toenemend risico op schade door munitie en chemische wapens die tijdens de wereldoorlogen de voorbije eeuw in de Europese zeeën zijn gedumpt.

Dat heeft Virginijus Sinkevičius, Europees commissaris van Milieu, gezegd tijdens een conferentie over het opruimen van munitie uit de zeeën, georganiseerd door de fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers in het Europees Parlement.

Lekken en explosies

“De installatie van offshore windmolenparken en de aanleg van ondergrondse kabels voor energie en communicatie vergroten de kans dat deze wapens worden verstoord, waardoor mogelijk schadelijke chemicaliën in de oceaan lekken of zelfs een explosie veroorzaken”, waarschuwde Sinkevičius.

Het dumpen van verouderde of beschadigde munitie in zee werd tot het einde van de jaren zestig van de vorige eeuw als een veilige en kosteneffectieve methode bestempeld om voor overtollige en onbruikbare munitie een rustplaats te vinden. Die oplossing werd na het einde van beide wereldoorlogen op grote schaal toegepast.

“Een lekkage van de munitie zou echter een gevaar kunnen vormen voor zeevarenden, het mariene leven en de menselijke gezondheid”, betoogde Sinkevičius. Hij wees erop dat een groot deel van de wapens – die al meer dan zeventig jaar onder water liggen – sterk zijn gecorrodeerd.

Naar schatting zouden alleen al in de Oostzee ongeveer 50.000 ton chemische munitie, 500.000 ton conventionele wapens en 10.000 scheepswrakken kunnen worden gevonden. Ook voor de Belgische en Nederlandse kust werd na de Eerste Wereldoorlog ruim 35.000 ton munitie gedumpt.

“We moeten ons bewust zijn van de risico’s”, zei Sinkevičius. “Een veilige en beveiligde maritieme ruimte is essentieel voor het behoud van de strategische belangen van de Europese Unie, zoals vrijheid van navigatie, grenscontroles, de levering van essentiële materialen of zelfs de voedselzekerheid.”

Wegnemen van risico’s

“Momenteel wordt prioriteit gegeven aan het wegnemen van risico’s boven het opruimen van de gedumpte wapens”, verduidelijkte commandant Herman Lammers, directeur van het Naval Mine Warfare Centre of Excellence bij de Navo.

“Daarbij wordt gevaarlijke munitie op een gecontroleerde manier tot ontploffing gebracht. Maar dat gaat uiteraard met een aantal ecologische risico’s gepaard.”

Terrance P. Long, hoofd van de Canadese organisatie International Dialogue on Underwater Munitions (IDUM), riep echter op om aan deze praktijken een einde te maken. “Dit vernietigt het leven van vissen en veroorzaakt geluidsniveaus van meer dan 300 decibel”, benadrukte Long.

Hij waarschuwde tevens er onvoldoende duidelijk wordt gemaakt dat deze munitie in staat is om de oceanen te vernietigen. Long stelde ervan overtuigd te zijn dat de mensheid niet in staat is om het probleem adequaat aan te pakken met de bestaande protocollen en internationale conventies.

Expertengroep

In april dit jaar nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin de Europese Unie wordt opgeroepen een plan op te stellen om scheepswrakken en chemische munitie op te ruimen.

Vaidotas Verba, ambassadeur van Litouwen bij internationale organisaties in Wenen, riep de Europese Commissie op een ​​expertengroep op te richten om de exacte locaties van de munitie in kaart te brengen en een duurzame oplossing voor te stellen voor de controle en de opruiming van de gevaarlijke voorraden.

Diverse partijen vragen bovendien dat de Europese Commissie de nodige budgetten voor deze activiteiten zou reserveren.

(lb)