Eerder dan verwacht komt PS-voorzitter Paul Magnette als informateur op het toneel.

Wat gebeurt er precies? De koning heeft het initiatief doorgegeven aan de PS. Die moeten nu op zoek, in een informatie-opdracht, naar een mogelijke coalitie. De combinatie die Magnette zoekt ligt voor de hand: socialisten, liberalen, groenen en mogelijk ook CD&V. Zonder N-VA dus.

De details: Eén en ander heeft te maken met de heftigheid waarmee Paul Magnette maandag de N-VA aan de deur zette. Want de PS en N-VA waren al maanden toch vrij diep aan het praten, waarbij informateur Johan Vande Lanotte (sp.a) de smeerolie leverde. Maar bij het eind van de opdracht van de twee preformateurs, Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS), nam de PS-voorzitter toch wel op bijzonder heftige manier afscheid van de N-VA. Plots lag weer het socialistische kiesprogramma op tafel, kon er geen sprake zijn van communautaire verzuchtingen van de N-VA, “kon de stekker er niet uitgetrokken worden, want ze zat er nooit in”, en vooral, wees Magnette erop “dat er alternatieven mogelijk zijn”.

De zet van de koning: Door die deur dicht te klappen met de N-VA op dergelijke manier, riep Magnette een bepaalde verantwoordelijkheid over zich af. In die omstandigheden wilde niemand van de andere voorzitters het initiatief naar zich krijgen: waarom zouden pakweg MR, Open Vld of CD&V de puinhoop van PS en N-VA nu moeten gaan opruimen. Dan maar het alternatief, paars-groen, door Magnette nu laten uittesten.

De grote vraag? Heeft de PS nu enige kans op slagen? De manier waarop paars-groen aan bod komt belooft alvast niet veel goeds. Want zeker aan Vlaamse kant is het gevoel dat de N-VA nog niet uitgebreid genoeg op het ijs is moeten komen groot. Waarom heeft de PS nu al, en zo abrupt, de stekker uit paars-geel getrokken? Het stelt CD&V en Open Vld meteen bloot voor intern verscheurende discussies: kunnen zij, zonder de N-VA, in zee gaan om een regering te vormen die naar links helt, en die door Franstalige zetels gedomineerd wordt?

Waarom dit van tel is: Er komt na maanden proberen, eigenlijk al vanaf 26 mei, een eind aan de ‘paars-gele’ periode. Want sinds het begin waren er wel pogingen, al dan niet oprecht, om een coalitie van N-VA én PS op de been te brengen. Nu komt er toch een alternatieve formule naar voor.

En nu? Magnette zal een eerste, bijzonder belangrijke horde moeten nemen: kan hij CD&V en/of Open Vld aan tafel krijgen. Beide partijen staan voor voorzittersverkiezingen, beide partijen zitten in de Vlaamse regering in bad mét de N-VA. En beide partijen hebben zowel voorstanders als tegenstanders van een regering zonder de N-VA: veel liefde voor die partij zit er niet bij de Vlaamse liberalen of de christendemocraten. Maar of die zure relaties genoeg zijn om de N-VA ook werkelijk te lossen? Het zal aan de PS zijn om hen nu zover te krijgen dat ze komen praten. Binnen twee weken moet Magnette een eerste keer terug naar de koning, om verslag uit te brengen.