Key takeaways

• 87 procent van de luchtvaartmaatschappijen slaagt er niet in om adequaat over te stappen op duurzame vliegtuigbrandstoffen (SAF’s), met slechts tien van de 77 beoordeelde luchtvaartmaatschappijen die aanzienlijke inspanningen leveren om echt duurzame alternatieven voor fossiele kerosine in te voeren.
• De meerderheid van de luchtvaartmaatschappijen boekt ofwel onvoldoende vooruitgang met het invoeren van SAF’s of integreert ze helemaal niet in hun strategieën, wat ernstige twijfels oproept over hun vermogen om hun impact op het klimaat effectief aan te pakken.
• Luchtvaartmaatschappijen moeten meer druk uitoefenen op brandstofproducenten om prioriteit te geven aan het gebruik van geschiktere grondstoffen voor duurzame vliegtuigbrandstoffen.

Een nieuwe ranglijst van Transport & Environment (T&E) onthult een verontrustende realiteit: 87 procent van de luchtvaartmaatschappijen slaagt er niet in om adequaat over te stappen op duurzame vliegtuigbrandstoffen (SAF’s). Slechts tien van de zevenenzeventig beoordeelde luchtvaartmaatschappijen tonen significante inspanningen om echt duurzame alternatieven voor fossiele kerosine in te voeren. De overige luchtvaartmaatschappijen schieten tekort door ofwel te weinig SAF aan te schaffen, te kiezen voor minder duurzame types of door SAF volledig te verwaarlozen in hun plannen voor het koolstofarm maken van de luchtvaart.

Air France-KLM, United Airlines en Norwegian zijn de best presterende luchtvaartmaatschappijen in de ranglijst en scoren hoog voor hun inzet voor e-kerosine of geavanceerde en afval biobrandstoffen. De meerderheid van de luchtvaartmaatschappijen boekt echter onvoldoende vooruitgang met het invoeren van SAF of integreert ze helemaal niet in hun strategie. Dit doet ernstige twijfels rijzen over hun vermogen om hun impact op het klimaat effectief aan te pakken, aldus T&E.

Uitdagingen

Het rangordesysteem kende punten toe voor de doelstellingen van luchtvaartmaatschappijen met betrekking tot SAF’s en e-kerosine, maar ook voor toezeggingen door middel van overeenkomsten zoals afnameovereenkomsten, intentieverklaringen en memoranda van overeenstemming. Momenteel is er een aanzienlijk verschil in de soorten SAF’s die door luchtvaartmaatschappijen worden gebruikt. E-kerosine, dat beschouwd wordt als het meest duurzame en schaalbare type SAF, maakt minder dan 10 procent uit van de SAF-overeenkomsten van luchtvaartmaatschappijen. Daarentegen zijn niet-duurzame biobrandstoffen op basis van gewassen, afgeleid van maïskorrels en sojaolie, goed voor meer dan 30 procent. Dit onderstreept de dringende noodzaak voor luchtvaartmaatschappijen om meer druk uit te oefenen op brandstofproducenten om prioriteit te geven aan het gebruik van geschiktere grondstoffen, zoals benadrukt door T&E.

Prestaties oliemaatschappijen

Uit de analyse blijkt dat traditionele oliemaatschappijen onvoldoende investeren in de overgang naar groene brandstoffen. Ondanks hun enorme hulpbronnen en infrastructuur zullen deze bedrijven (waaronder Eni, TotalEnergies, Shell, BP, Chevron, ExxonMobil, Sinopec en Saudi Aramco) tegen 2030 naar verwachting slechts ongeveer 3 miljoen ton SAF per jaar produceren – slechts 3 procent van hun huidige productie van vliegtuigbrandstof. Bovendien is het merendeel van hun SAF-investeringen niet gericht op ekerosine, wat duidt op onwil om schonere alternatieven te omarmen en een voortdurende focus op afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.

Nieuwe spelers op de markt

Daarentegen leiden kleinere raffinaderijen en start-ups momenteel de e-kerosinemarkt, waaruit een groter engagement voor duurzame vliegtuigbrandstoffen blijkt. Deze bedrijven hebben echter niet de financiële capaciteit om aan de langetermijnvraag van de massamarkt te voldoen. Om deze uitdaging effectief aan te pakken, moeten regelgevende instanties strengere maatregelen nemen om oliemultinationals te dwingen te investeren in SAF’s en een alomvattende Europese industriële strategie voor e-kerosine ontwikkelen, die voorziet in voldoende financiering en regelgevende ondersteuning voor deze opkomende industrie.

Clean Industrial Deal en EU-regelgeving

De aankomende Clean Industrial Deal van de EU biedt een unieke kans om deze problemen aan te pakken en de groei van de productie van e-kerosine te stimuleren. Momenteel is het wereldwijde gebruik van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) uitzonderlijk laag. In 2023 verbruikten luchtvaartmaatschappijen die op de ranglijst stonden, meer dan 1,6 miljard vaten fossiele kerosine, terwijl slechts 2,6 miljoen vaten SAF werden gebruikt. Dit vertegenwoordigt minder dan 0,15 procent van het totale verbruik van vliegtuigbrandstof. Hun verwachte SAF-aankopen voorzien slechts in 1,2 procent van hun brandstofbehoeften in 2030. Er zijn echter regionale verschillen: Noord-Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zullen naar verwachting 2,7 procent SAF verbruiken in 2030, vergeleken met 1,3 procent voor hun Europese tegenhangers. Dit verschil zal naar verwachting kleiner worden door de strengere regelgeving in de EU en het VK die een toename van het SAF-gebruik na 2030 voorschrijft.

Toekomstige emissiereducties

Ondanks deze inspanningen zal het huidige volume van SAF-aankopen niet voldoende zijn om de emissietoename van de luchtvaartsector te compenseren. Voor de 77 luchtvaartmaatschappijen die in de studie zijn opgenomen, zullen de verwachte SAF volumes slechts resulteren in een bescheiden reductie van 0,9 procent in CO₂eq emissies tegen 2030. Verwacht wordt echter dat Europese luchtvaartmaatschappijen een grotere emissiereductie zullen bereiken door hun focus op de aankoop van SAF’s van hogere kwaliteit.

Aanbevelingen van T&E

Om de overstap naar SAF’s in Europa te versnellen, beveelt T&E sterk aan om prioriteit te geven aan e-brandstoffen binnen de Clean Industrial Deal van de EU. Dit moet gerichte maatregelen en stimulansen omvatten om de industrie te ondersteunen, in het bijzonder vroege gebruikers in de e-kerosine sector. Tegelijkertijd moeten oliemaatschappijen zich op de markt voor e-kerosine begeven door hun eigen projecten te ontwikkelen of te investeren in e-brandstoffabrieken voor de luchtvaart, om de wijdverspreide invoering ervan te bevorderen in plaats van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te bestendigen.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!