Een aantal beroepen heeft de voorbije jaren al een sterke impact ervaren van de robotisering en de artificiële intelligentie. Dat blijkt uit een studie van het Franse Institut Sapiens, gebaseerd op gegevens van de Direction de l’Animation de Recherche, Etudes et Statistiques (Dares), de studiedienst van het Franse ministerie van arbeid.

Vastgesteld werd daarbij dat vooral bij de boekhouders, kassiers, bankbediendes, directiesecretarissen en magazijnbediendes al talloze banen zijn verdwenen. In deze sectoren moet volgens het rapport worden gevreesd dat de volgende jaren 2,1 miljoen arbeidsplaatsen zullen worden geschrapt.

Bankbediende, boekhouder, magazijnier, …

“Bij de bankbedienden zijn de voorbije dertig jaar al 40 procent van de banen geschrapt en tegen het midden van deze eeuw zal de functie helemaal zijn verdwenen,” aldus de studie. “Zes jaar later zal ook de boekhouder zijn uitgestorven. Om echter de laatste magazijnier te zien afzwaaien, zal men moeten wachten tot het einde van de jaren tachtig.”

Econoom Erwann Tison, onderzoeksdirecteur bij het Instituut Sapiens, waarschuwt dat de kunstmatige intelligentie niet alleen laaggekwalificeerde bedrijfsactiviteiten bedreigt, maar kan iedereen – van werknemers tot artsen of advocaten – worden geraakt.”

Middelen om te reageren

“Deze bedreigingen kunnen een angstigheid in de samenleving doen ontstaan, maar we hebben ook de middelen om te reageren,” zegt de econoom. Training is daarbij volgens Tison één van de belangrijkste instrumenten.

Onder meer merkt hij op dat jongeren die op dit ogenblik een opleiding tot boekhouder volgen, ooit in hun carrière gedwongen zullen worden zich te heroriënteren en naar een andere functie over te stappen. Daarbij mag volgens de econoom ook niet vergeten worden dat sommige banen weliswaar zullen verdwijnen, maar anderzijds door een aantal nieuwe functies zullen worden gecompenseerd.

Kwaliteit van de menselijke arbeidsmarkt

David Gaborieau, arbeidssocioloog aan de Université Paris-Est, zegt daarbij ook dat men voorzichtig moet zijn met theorieën dat de robotisering het individu zal bevrijden. “We mogen geen luchtspiegelingen maken,” waarschuwt Gaborieau. “Sinds de jaren negentig wordt constant gesproken over het einde van de arbeid, waarbij de robotisering de kwaliteit van de menselijke arbeidsmarkt zal verbeteren.”

“Dat is heel discutabel. Niet alle inferieure banen zullen door de digitale revolutie worden geschrapt. Dat wordt door ondernemingen zoals Amazon bewezen. De magazijnen van het ecommerce-bedrijf hebben een gigantische groep medewerkers nodig.”

Koeriers en bestellers

“Bovendien heeft de digitale technologie ook geleid tot een heropleving van een aantal oude fysieke en moeilijke beroepen,” zegt Gaborieau nog. “De hedendaagse economie heeft een grote nood aan onder meer koeriers en bestellers.”

“Het is ook verkeerd te denken dat de hostessen bij de automatische kassa’s in de supermarkten minder zwaar werken hebben dan de vroegere kassiersters. Deze hostessen moeten verschillende kassa’s tegelijkertijd opvolgen en moeten bovendien met heel veel kleine menselijke problemen omgaan. Dat creëert stress, terwijl de relatie met de klant wordt afgezwakt. In de informele hiërarchie van de supermarkt is het wellicht beter kassierster te zijn dan hostess.”