Koffiepulp – een afvalproduct bij de koffieproductie – zou perfect kunnen worden gebruikt om tropische bossen te laten herstellen nadat het terrein door decennialange landbouw is gedegradeerd. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de Eidgenössische Technische Hochschule Zürich en de University of Hawaii.

De pulp is een restproduct dat ongeveer 50 procent van het gewicht van een koffieoogst vertegenwoordigt. In het algemeen wordt de pulp bij de afvalstoffen gerangschikt, hoewel het vruchtvlees rijk is aan koolhydraten, eiwitten en lignine met een lage zuurtegraad, waardoor het product als een waardevol materiaal voor compostering kan worden ingezet. 

Costa Rica

De onderzoekers lieten zich inspireren door eerdere studies, die aantoonden dat afval van de sinaasappeloogst kan worden gebruikt om verlaten weilanden in Costa Rica zich opnieuw tot een bosgebied te laten herstellen. De wetenschappers van de ETH Zürich en de University of Hawaii wilden daarbij bekijken of met koffiepulp hetzelfde effect zou kunnen worden bereikt.

Daardoor overdekten ze in de provincie Coto Brus, in het zuiden van Costa Rica, een terrein van ongeveer 1.400 vierkante meter met een laag koffiepulp. De resultaten van die actie werden vergeleken met een gelijkaardig terrein dat door de onderzoekers echter ongemoeid was gelaten.

Het terrein dat met koffiepulp was behandeld, bleek na twee jaar voor 80 procent met nieuwe bomen te zijn gedekt. In het controlegebied bleef die begroeiing beperkt tot 20 procent. In omvang waren de bomen in het pulpgebied ook vier keer groter dan in het controlegebied.

‘Terwijl het pulpgebied zich ontwikkelde tot een klein bos, bleef de begroeiing in het controlegebied bovendien beperkt tot invasieve weidegrassen’, benadrukt onderzoeksleider Rebecca Cole, professor milieubeheer aan de University of Hawaii. ‘Een laag van vijftig centimeter koffiepulp bleek erin geslaagd om invasieve weidegrassen in Costa Rica te elimineren en de zaden van inheemse boomsoorten te laten groeien.’

De onderzoekers ontdekten tevens dat dat in het behandelde gebied ook beduidend grotere concentraties koolstof, stikstof en fosfor konden worden aangetroffen. ‘Dat betekent een belangrijk pluspunt’, voert Rebecca Cole aan. ‘Voormalige tropische landbouwgronden vertonen immers vaak een sterke degradatie. Hun slechte bodemkwaliteit kan de groei van nieuwe bossen met tientallen jaren vertragen.’

Groot potentieel

Bij de evaluatie van de resultaten moet wel met enkele factoren rekening worden gehouden. ‘We konden voor de studie beroep doen op koffiepulp van een lokale boerderij’, erkent Cole. ‘Wanneer een dergelijke aanvoer niet mogelijk is, zou met transportkosten en bijkomende emissies rekening moeten worden gehouden. Dat kan een ongunstige invloed hebben op de haalbaarheid van dergelijke projecten.’

‘Bovendien moet worden verhinderd dat de pulp door onder meer regenval zou kunnen wegspoelen en lokale waterlopen zou kunnen contamineren. Er is tevens meer onderzoek nodig om te bekijken of in een andere geografische omstandigheden dezelfde resultaten kunnen worden behaald.’

‘Ondanks die opmerkingen maakt de studie duidelijk dat landbouwafval een groot potentieel heeft om de herbebossing van gedegradeerde tropische landbouwgronden te stimuleren’, werpt Cole op. ‘Uiteindelijk zou de techniek kunnen worden ingezet om grote volumes landbouwafval een nieuwe en nuttige bestemming te geven.’

Koffiepulp kan verschillende toepassingen, onder meer voor bemesting en diervoeding, hebben. Het product kan in de biotechnologie ook worden gebruikt voor onder meer de productie van enzymen. Met zijn hoge gehaltes aan ijzer, polyfenolen en antioxidanten en de grote concentratie aan vezels, kan de pulp tevens interessant zijn voor merken die functionele en versterkende producten op de markt willen brengen.

Het product wordt ook verkocht als ingrediënt voor dranken en bakkerijproducten. Wanneer het product echter slecht wordt beheerd, kan het een negatieve impact hebben op de waterhuishouding, de bodem en de flora en fauna.

(jvdh)