Een documentaire over schandalen binnen de Chinese zakenwereld zet opnieuw druk op de overblijfselen van het imperium van techmiljardair Jack Ma.
In een documentaire van de Chinese staatstelevisie CCTV wordt een enorm corruptieschandaal binnen de stad Hangzhou, in de oostelijke provincie Zhejiang, uit de doeken gedaan. De reportage is het vijfde deel in een reeks genaamd “Nultolerantie”, waarin de gevolgen van de anticorruptiecampagne van Chinees president Xi in beeld worden gebracht.
CCTV meent dat enkele privébedrijven zich in Hangzhou schuldig gemaakt hebben aan het omkopen van een (voormalig) partijhoofd van de lokale afdeling van de Communistische Partij. Daardoor zouden de bedrijven hebben kunnen genieten van voordelen bij het kopen van vastgoed, schrijft The Financial Times.
Hoewel Alibaba en Ant Group, twee bedrijven van de bekende Chinese ondernemer en techmiljardair Jack Ma, niet bij naam genoemd worden in de documentaire, is Ant Group duidelijk de belangrijkste betrokkene in het schandaal. Ant Group zou in 2019 namelijk twee stukken vastgoed aan fikse kortingen hebben gekocht in Hangzhou. Verder zou het bedrijf ook geïnvesteerd hebben in betaalbedrijven van de broer van de partijfunctionaris die vernoemd wordt in de reportage.
Opnieuw onder de microscoop van Peking
Of deze beschuldigingen steek houden of niet, doet er niet toe. De documentaire zet opnieuw alle schijnwerpers in China op Alibaba-dochteronderneming Ant Group en Jack Ma zelf. Het fintechbedrijf werd de voorbije jaren al meermaals onder de microscoop van de Chinese overheid gelegd.
Eind 2020 werd Ant Group ertoe verplicht de stekker uit een geplande beursgang in Hongkong en Shanghai ter waarde van 34 miljard dollar te trekken. Dat was een signaal dat geen enkel privébedrijf in China te grote ambities zou mogen koesteren zonder uitdrukkelijke toestemming van de centrale overheid in Peking.
In april 2021 werd Ant Group dan weer gedwongen tot forse herstructureringen door de overheid. Het bedrijf zou transparanter moeten zijn naar de overheid toe en bovendien strikte kapitaalregels volgen. Diezelfde maand werd moederbedrijf Alibaba door Peking om de oren geslagen met een recordboete van 2,3 miljard euro.
In de weken die daarop volgden trok Ma zich stilletjes terug uit het openbare leven. Ondertussen besloot Ant Group samen te werken met de Chinese overheid door massaal gegevens van burgers over te dragen. Die zullen gebruikt worden om te timmeren aan het beruchte kredietscore-systeem van China, waarbij overtredingen van de wet mensen de toegang tot leningen en andere financiële faciliteiten zullen ontnemen.
De voorlopig laatste klap voor Ant Group dateert van vorige week. Toen zou een vermogensbeheerder van de staat zich, zonder uitleg, hebben teruggetrokken uit een deal om activa in de leentak van de fintechspeler te pompen, weet The Financial Times.
Het symbool voor ondernemerschap in China vermorzelen
Terwijl de documentaire rondgaat in China, probeert Ma zich vooral gedeisd te houden. Ant Group en Alibaba maken zich in alle stilte op voor de legale strijd die ongetwijfeld weldra zal uitbreken rond dit schandaal. Xi Jinpings grote ambitie voor de toekomst van China is namelijk het installeren van een “gedeelde welvaart”, waar elk verband tussen kapitaal en politieke macht moet verdwijnen.
Jack Ma, een ondernemer in hart en ziel, staat symbool voor de reusachtige tech-innovaties die China de afgelopen decennia kon realiseren. Maar hij staat ook symbool van een ondernemende kant van de Chinese samenleving, die het bovendien wel kan vinden met de vrije markten van de westerse wereld. Een symbool dat Xi dus zal moeten klein krijgen als hij zijn ambities voor China wil waarmaken.
“De opkomst en ondergang van Ant Group belichaamt de ongelijke relatie tussen het bedrijfsleven en de politiek in China”, laat Nie Huihua, professor aan de Renmin University in Peking, optekenen in The Financial Times. “Daar zal het nu een prijs voor moeten betalen.” (ddw)