Een opmerkelijke peiling in Het Laatste Nieuws geeft aan dat meer Vlamingen voor onafhankelijkheid zijn dan algemeen wordt aangenomen. Zeker voor confederalisme blijkt er een relatieve meerderheid te zijn. Bij N-VA zien ze kansen.

• Toch wel een belangrijke vaststelling, in de kiescampagne, waar Het Laatste Nieuws op haar voorpagina mee uitpakt: vier op tien Vlamingen wil de onafhankelijkheid. DPG Media liet iVox peilen bij 1.000 Vlamingen, met een foutenmarge van 3 procent. 
• En op de vraag “wil u op termijn de Vlaamse onafhankelijkheid”, antwoordde toch verrassend 40,2 procent van de Vlamingen “ja”, terwijl 50,5 procent “neen” zegt en 9,3 procent zegt “neutraal” te zijn. 
• Op de vraag of men “Vlaanderen voor alles bevoegd wil maken, behalve voor Defensie en Buitenlandse Zaken”, de facto dus het ‘confederalisme’, is er zelfs een relatieve meerderheid: 46,7 procent is voorstander, 40,1 procent is tegen en 13,2 procent is neutraal. 
• Onder oudere kiezers, vanaf de 55-plussers, is er zelfs een absolute meerderheid voor confederalisme: 50,8 procent. Jongeren zijn meer tegen: daar is slechts 39,4 procent voorstander.
• Dat zijn opvallende, en in de Wetstraat eerder onverwachte cijfers: vorige peilingen gaven op de onafhankelijkheidsvraag altijd scores tussen de 15 en 25 procent.: Plots loopt dit veel meer gelijk met de scores van N-VA en Vlaams Belang samen opgeteld in andere peilingen halen.
• Dat blijkt ook uit de onderverdeling per kiezer: kiezers van PVDA, Groen en Vooruit zijn tegen confederalisme, terwijl de kiezers van N-VA en Vlaams Belang massaal voorstander zijn. Tegelijk polariseert de vraag enorm, zeker die van onafhankelijkheid: 34,6 procent is radicaal tegen de stelling, voornamelijk dus die linkse kiezers samen opgeteld. 
• Daar staan 22,9 procent radicale kiezers voor onafhankelijkheid tegenover, die vooral bij het Belang en de N-VA zitten. Er zit dus iets meer gematigde massa bij de voorstanders, de tegenstanders zijn radicaler tegen.
• En we zien ook waar die gematigde voorstanders zitten. Want heel opvallend: 41,3 procent van de cd&v-kiezers is wel degelijk voor confederalisme, en ook 40,1 procent van de Open Vld-kiezers opteert daarvoor.

Wat dit betekent: Bij N-VA zien ze kansen in het centrum, bij cd&v en Open Vld.

• Bij N-VA is het feest. Zij lezen in de cijfers een bevestiging van hun uitgangspunt dat de electorale veldslag in het centrum zal uitgevochten worden, en niet zozeer op de pure vraag rond onafhankelijkheid en staatshervorming, maar wel over de economische belangen die daaraan gekoppeld zijn. Niet toevallig draait heel hun campagne rond ‘Vlaamse welvaart’, en het idee dat die best bestendigd wordt in een confederaal Vlaanderen.
• Nieuw is het allemaal niet: Bart De Wever (N-VA) tapt daarbij uit het academische vaatje van onder meer de Tsjechische professor en denker Miroslav Hroch, die specialiseert in nationalisme, en uiteraard in eigen land van dichtbij een onafhankelijkheid meemaakte. 
• Zijn these is dat een nationale beweging pas de massa verleidt als die denkt dat haar economische belangen er beter door vertolkt worden. Deze peiling geeft De Wever alvast wat meer gelijk: het draagvlak is er wel degelijk voor zijn ‘confederalisme’.
• Vooral zowel cd&v en Open Vld presenteren deze cijfers zich dan weer als een lastig dilemma, waar ze mee worstelen: hoe ‘communautair’ of ‘confederaal’ mag of moet de partij gaan? En is die ‘staatshervorming’ dan een thema om mee te kunnen winnen of niet?
• Bij Open Vld heeft men een vrij radicaal antwoord. Gevraagd naar “wat het belangrijkste thema in de verkiezingen zal worden”, antwoordde premier De Croo deze week zonder aarzelen, “de vraag of het land zal splitsen of niet”. 
• De eerste minister en zijn Open Vld willen absoluut op dat thema de strijd met de N-VA aangaan: het is daar dat De Croo over in rechtstreeks duel met De Wever wil gaan. “Gaan we ons weken opsluiten in kastelen en tijd verdoen, of gaan we meteen aan de slag met de begroting en voor onze economie?” is de vraag die De Croo telkens blijft herhalen. 
• De onderliggende redenering bij Open Vld daarbij: het is het tijdverlies dat ontstaat rond staatshervormingen, dat onze welvaart bedreigt, dat jobs doet verloren gaan, en geen prioriteit geeft aan de economie. 
• Die bocht is nieuw voor de Vlaamse liberalen: in het verleden speelde Open Vld veel meer de Vlaamse kaart, en pleitte het zelf voor ‘confederalisme’ (al schrapte men dat al 10 jaar geleden uit het partijprogramma), maar als partij die de premier levert, omarmen Tom Ongena en co nu een heel andere, uitgesproken ‘federale’ koers.
• Overigens voelde men het bij Open Vld net aan alsof de N-VA die strijd om het centrum, om die discussie over welvaart, net uit de weg aan het gaan was de laatste tijd: “Ze houden hun koers niet aan, slaan naar alle kanten, terwijl wij heel duidelijk gekozen hebben”, zo stelde de blauwe top deze week nog. Verwacht dus daar nog een felle clash, in het centrum tussen N-VA en Open Vld, in deze kiescampagne.
• Ook bij cd&v is dat onder Sammy Mahdi duidelijk zichtbaar een breuk met het verleden: een nieuwe staatshervorming is absoluut geen prioriteit, in de alliantie met Les Engagés over de taalgrens. Mahdi heeft het communautaire thema helemaal naar achter geduwd, vanuit de redenering dat dit een “achterhaalde” en “verloren” positie is bij het electoraat. De cijfers geven hem nu ongelijk.
• In de campagne is ook daar de keuze al wel gemaakt. De term “positief confederalisme”, in 2019 nog de slogan over staatshervorming, is netjes gewist. Dat woord ‘confederalisme’ wordt niet langer gehanteerd. 
• Ook Mahdi herhaalt vaak het argument “dat er geen weken tijd moet verloren worden in onderhandelingen over de regering”, en gaf al marsorders aan zijn Kamerfractie om over een staatshervorming en zeker confederalisme de mond te houden. 
• Bovendien blijven de relaties tussen de cd&v-voorzitter en de N-VA-top ook gewoon bar slecht: verwacht in komende tv-debatten geen enkele ontdooiing. Maar anders dan Open Vld zoekt Mahdi op dit vlak niet de totale confrontatie met N-VA: hij wil het eerder hebben over het platteland versus de stad, als thema om met De Wever op te clashen.
• Bovendien kan Mahdi niet voluit gaan op het communautaire zoals Open Vld, al was het maar omdat hij een stevige flank in de eigen partij heeft, die er wel degelijk anders over denkt: kopstukken als Hilde Crevits (cd&v) of Wouter Beke (cd&v) verhullen dat nauwelijks.