Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei op maandag dat niet Iran, maar Salman Rushdie zelf schuldig is voor de aanslag op zijn leven. De schrijver werd op vrijdag neergestoken en bevindt zich nog altijd in kritieke toestand in het ziekenhuis.

Het is de eerste officiële reactie van de Iraanse overheid. Nasser Kanaani, een woordvoerder van het ministerie, zei dat de vrijheid van meningsuiting niet opweegt tegenover Rushdies “beledigingen” tegen de islamitische religie.

“Bij deze aanval verdienen enkel Salman Rushdie en zijn aanhangers de schuld te krijgen en zelfs te worden veroordeeld”, vertelde Kanaani maandag aan journalisten. “Niemand heeft het recht Iran in dit geval te beschuldigen.” Volgens Kanaani heeft Rushdie zichzelf blootgesteld aan de aanval “door islamitische heiligheden te beledigen en de rode lijn van 1,5 miljard moslims te overschrijden”.

Voormalige Iraanse leider sprak fatwa uit

Rushdie werd vrijdag tijdens een lezing neergestoken door Hadi Matar, een 24-jarige inwoner van de staat New Jersey. Matar kon meteen worden opgepakt en er wordt momenteel gezocht naar een motief. Matar zou, gebaseerd op zijn Facebookgeschiedenis, een fan zijn van ayatollah Khomeini, de voormalige Iraanse geestelijke leider die een fatwa uitsprak over Rushdie.

Een fatwa is een soort juridisch advies binnen de islam, dat vaak wordt verstrekt door een islamitische wetsspecialist. Hoewel een fatwa niet bindend is, kan het behoorlijk invloedrijk zijn. In 1989 riep Khomeini door middel van een fatwa moslims op om Rushdie te doden, waarvoor de moordenaar een beloning van 3 miljoen dollar zou krijgen.

Die fatwa werd uitgesproken omwille van Rushdies roman ‘De duivelsverzen’, een boek dat door veel moslims als godslasterend wordt ervaren. In het boek beschrijft Rushdie een personage dat behoorlijk op Khomeini lijkt. Ook wordt de profeet Mohammed in het boek beschreven als een man die toegeeft aan de aardse genoegens.

Rushdie van de ventilator

Rushdie, die een tijd lang beademd werd, zou intussen terug in staat zijn om te praten. De schrijver werd meermaals in de buik, nek en het aangezicht gestoken, waarna hij even in levensgevaar verkeerde. Volgens zijn literair agent Andrew Wylie bestaat de kans dat Rushdie een oog zal kwijtraken. Ook werd de schrijver in de lever geraakt en zouden zenuwen in zijn arm zijn doorgesneden.

De familie van Rushdie zou intussen “heel opgelucht” zijn dat de auteur terug zelfstandig kan ademen. “Mijn vader ligt nog altijd in kritieke toestand in het ziekenhuis”, tweette Rushdies zoon Zafar op zondag. “We zijn enorm opgelucht dat hij gisteren van de ventilator werd gehaald en een paar woorden kon zeggen”, klinkt het.

(fjc)