De rijkste 23 Russische miljardairs verloren vorig jaar 32 miljard dollar, een cijfer dat door de nakende oorlog in Oekraïne enkel maar de hoogte in zal gaan. Zeker de recente sancties van het Westen tegen Rusland, die in eerste instanties de banken en oligarchen treft, lijkt een impact te zullen hebben.

Dinsdag maakten de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Europa een sanctiepakket bekend tegen Rusland, als antwoord op de Russische erkenning van de onafhankelijkheid van de zelfverklaarde Volksrepublieken Loehansk en Donetsk. De sancties zijn vooral van financiële aard momenteel: verschillende Russische banken worden geblokkeerd, de VS heeft het ook gemunt op de Russische staatsschuld:

• De Amerikaanse sancties blokkeren de activa van de Russische militaire bank en VEB, de staatsinvesteringsbank. Daarnaast blokkeren ze de influx van westers geld, dat Rusland zou lenen om haar staatsschuld af te betalen. Ten slotte worden ook enkele goed gegoede Russen in het vizier genomen.

• De Britse sancties richten zich tegen vijf andere banken: Rossiya Bank, IS Bank, Genbank, Promsvyazbank en de Black Sea Bank. Dat verkondigde premier Boris Johnson dinsdag in het Lagerhuis. Ook drie vooraanstaande Russen, Gennady Timchenko, Boris en Igor Rotenberg, zullen hun buitenlandse geldstromen geblokkeerd zien.

• Ten slotte Europa: de Europese Unie heeft een uitgebreid sanctiepakket opgesteld, dat onder meer een reisverbod oplegt aan alle Russische volksvertegenwoordigers in de Doema die voor het Russische invasieplan stemden. Ook worden hun bezittingen in het buitenland bevroren. Ook zullen Europese investeerders niet langer in Russische staatsobligaties kunnen handelen. Duitsland ging het verste van alle landen: het zou de goedkeuring voor Nord Stream 2, een gloednieuwe pijplijn dat goedkoop Russisch gas naar Europa zou vervoeren, intrekken.

Heel wat geld kwijt

De westerse sancties zal voor veel Russen worst wezen. Voor het rijkste deel van hen is het wel iets serieuzer: zo verloren de rijkste 23 Russen vorig jaar in totaal 32 miljard dollar aan waarde, voornamelijk door al eerder opgelegde sancties. Gennady Timchenko, die nu ook op de zwarte lijst van het Verenigd Koninkrijk staat, voert de lijst aan: hij zag op één jaar tijd een derde van zijn fortuin wegsmelten, vooral verdiend als belegger in de Russische gasmaatschappij Novatek.

Medeaandeelhouder Leonid Mikhelson zag maar liefst 6,2 miljard dollar verdwijnen. Lukoil-voorzitter Vagit Alekperov verloor 3,5 miljard. Toch is dit niet het ergste dat de miljardairs kunnen verliezen.

Paradepaardjes over de hele wereld

Verschillende Russische miljardairs bezitten namelijk een superjacht, de meeste daarvan liggen ergens aangemeerd in de haven van een of andere tropische bestemming of een vooraanstaande Europese stad. Via scheepvaartwebsites Vesselfinder en MarineTraffic is van veel jachten terug te vinden waar ze exact liggen, door Twitteraar Putin is a Virus in een mooi overzicht gegoten.

Verschillende miljardairs voelen de bui echter al hangen: ze vrezen dat hun luxejacht, wat toch wel het paradepaardje en een symbool van hun rijkdom is, door westerse autoriteiten kan worden geconfisqueerd. Zo lijkt My Solaris, één van de luxejachten van Roman Abramovich, de Russische eigenaar van voetbalclub Chelsea FC, zich klaar te maken voor vertrek uit Barcelona. Het schip werd dinsdag prompt uit het droogdok gelaten, voerde een kleine testvaart uit voor de kust, en zou nu kunnen vertrekken uit de haven. Dat andere miljardairs hun luxejachten weghalen uit door het westen gecontroleerde havens, lijkt wel een zekerheid.

Ook de Russische president Vladimir Poetin redeneerde op dezelfde manier. Hij haalde namelijk eerder deze maand zijn luxejacht, de Graceful (€), in allerijl weg uit de Duitse havenstad Hamburg. Het schip ligt nu veilig in de haven van Kaliningrad, de Russische exclave aan de Oostzee.

(jvdh)