In het nieuws: volgens een studie die deze maand is verschenen in het Journal of Development Economics zijn eilandstaten kwetsbaarder voor een repressieve regeringswisseling na natuurrampen.

• De studie onderzocht de politieke systemen van 47 kleine eilandstaten, waaronder die in de Stille Oceaan, Zuidoost-Azië en het Caribisch gebied, tussen 1950 en 2020. Het doel was om na te gaan of extreme weersomstandigheden, zoals cyclonen en zware stormen, een impact hebben op de democratie in die landen.
• De onderzoekers gebruikten de internationaal erkende Polity2-maatstaf, die landen rangschikt op basis van hoe sterk de democratie daar is.
• Gemiddeld is de Polity2-maatstaf in de zeven jaar na een zware storm of andere klimaatramp met ongeveer 25 procent gedaald. In het eerste jaar na de ramp is de initiële daling 4,25 procent.
• “De overheid treedt op om noodhulp te verlenen, maar ziet het ook als een kans om burgers te onderdrukken… De overheid koopt dus een sociale licentie om te onderdrukken omdat ze noodhulp verleent. Daarbij worden politieke en burgerlijke vrijheden beknot”, zegt Mehmet Ulubaşoğlu, hoogleraar economie aan de Deakin University in Australië en co-auteur van het onderzoek.

De uitdaging: verwoestende stormen komen in steeds meer delen van de wereld voor. Na een natuurramp is er vaak sprake is van “een soort wederzijds overeengekomen onderdrukking” tussen regering en bevolking. Dat creëert kansen voor autocratische leiders om de macht te grijpen.

• Volgens de onderzoekers, geciteerd door The Guardian, is dat scenario de afgelopen 70 jaar waargenomen in landen als Haïti, Fiji en de Filippijnen.
• De situatie wordt niet ingegeven door puur opportunisme: bij een crisis is het een automatisme dat individuele vrijheden tijdelijk opzij worden gezet om de situatie onder controle te krijgen. Het probleem is om die achteraf terug te krijgen.
• De studie wijst op de rol die het leger speelt tijdens en na natuurrampen. De militairen zijn voor dergelijke situaties opgeleid, dus hun aanwezigheid is essentieel. Maar in veel landen nemen ze een repressieve rol op zich. “De vraag is hoe we ze na rampen weer in hun kazerne krijgen,” zegt de co-auteur van de studie.
• “De stormen zijn een regelmatig fenomeen geworden, ze herhalen zich en er lijkt maar geen einde aan te komen. Burgers moeten zich soms al voorbereiden op een nieuwe ramp, terwijl ze nog niet eens zijn herstel van een voorgaande catastrofe”, voegt Mehmet er nog aan toe.

(ns)