“Anne Frank kon zich nog verstoppen, dat kan nu niet meer”: Hoe een Kennedy een drijvende kracht werd achter de wereldwijde antivaxx-beweging

De familie Kennedy geldt in de Verenigde Staten als een van de meest prominente politieke clans. Sinds het einde van de 19de eeuw is de familie onafgebroken aanwezig op een of ander niveau van het politieke schouwspel. De familienaam staat synoniem voor de Democratische partij, en wordt daarom eerder met progressief gedachtegoed gelinkt. Robert Kennedy Jr. is echter de vreemde eend in de bijt. Het neefje van voormalig president John F. Kennedy en zoon van ex-minister, senator en presidentskandidaat Robert ‘Bobby’ Kennedy is namelijk de drijvende kracht achter de antivaxbeweging in Amerika.

Terwijl op zondag 23 januari in Brussel betogers de straat op trokken tegen de coronamaatregelen, vond in de Amerikaanse hoofdstad Washington D.C. een gelijkaardig protest plaats. Duizenden burgers trokken door de straten om er te betogen tegen verplichte vaccinatie – die is nog niet formeel verplicht in de VS, maar voor sommige activiteiten is een vaccinatiebewijs noodzakelijk, zoals die ook bij ons op tafel ligt.

Door de winterse kou marcheerden de betogers richting het Lincoln Memorial. Voor de iconische Reflecting Pool en vlak bij het Witte Huis hing het publiek aan de lippen van Robert Kennedy Jr., de zoon van de vermoorde minister van Justitie en senator Robert Kennedy. ‘Bobby’ Jr. ging er hevig te keer tegen de vaccinatiecampagne, het overheidsbeleid en ging zo ver om het pandemiebeleid van de Amerikaanse overheid te vergelijken met – u raadt het – Nazi-Duitsland.

“Anne Frank kon zich nog in een kelder verstoppen”

“Totalitaire regimes hebben altijd de ambitie gehad om elk aspect van de samenleving zo goed mogelijk te controleren, geen enkel regime is daarin geslaagd. Ze hadden er de technologie niet voor”, begint Kennedy zijn redevoering tegen de vaccinatieplicht. “In Hitlers Duitsland kon je de Alpen oversteken naar Zwitserland, je kon je op een zolder verbergen zoals Anne Frank. Ik ben met mijn vader naar Oost-Duitsland gereisd in 1962 en ontmoette mensen die de Berlijnse Muur overklommen en zo ontsnapt zijn, dus dat was mogelijk. Velen stierven, maar ontsnappen was mogelijk”, gaat Kennedy verder.

De van de pot gerukte vergelijking met de Holocaust lokte vanzelfsprekend verbolgen reacties uit. De organisatie van het Auschwitz-museum in Polen reageerde op de uitspraak: “Misbruik maken van de tragedie van mensen die leden, werden vernederd, gemarteld en vermoord door het totalitaire regime van Nazi Duitsland – waaronder kinderen zoals Anne Frank – tijdens een debat over vaccinaties en beperkingen in tijden van een wereldwijde pandemie, is een triest symbool van moreel en intellectueel verval.”

Kennedy gebruikte de vergelijking om aan te tonen dat vluchten vandaag geen optie meer is vanwege permanente controle door satellieten van Bill Gates en de ontplooiing van 5G. Daarmee kreeg hij een golf van verontwaardiging over zich heen in de VS. Nochtans genoot de jurist en activist jarenlang van respect omwille van zijn inzet voor het klimaat.

Van ecologist naar antivaxxer

RFK Jr. pakt al enkele jaren uit met zijn antivax-sentimenten. Maar tijdens de jaren ’90 en begin jaren 2000 trok hij vooral ten strijde tegen klimaatverandering. Als jurist riep hij voor de ngo Riverkeeper multinationals op het matje die de Hudsonrivier vervuilden. In 1999 richtte Kennedy de koepelorganisatie Waterkeeper op. Daarmee is Kennedy een geprezen figuur binnen de ecologische beweging.

Vanaf de vroege jaren 2000 komt er echter een nieuw strijdpunt op zijn radar. De activist en jurist begon zich te verdiepen in vaccinatie. Hij verspreidde theorieën dat vaccins de oorzaak zouden zijn van verschillende kwalen, waaronder allergieën, auto-immuunziekten en autisme bij kinderen. Theorieën die door het gros van de wetenschappelijke wereld wordt afgewezen. In 2005 stelde hij die theorieën voor het eerst aan het grote publiek voor in artikels die hij schreef voor de magazines Rolling Stone en Salon. Die laatste haalde het stuk enkele jaren later van zijn website, omdat het artikel te veel wetenschappelijke fouten bevatte.

Vanaf 2016 staat Kennedy ook aan het hoofd van Children’s Health Defense, een organisatie om zijn standpunten over vaccinatie rond de wereld te verspreiden. Sindsdien post Kennedy tal van theorieën over vaccinatie op zijn sociale mediakanalen. Sinds de coronacrisis is die activiteit uiteraard in een stroomversnelling terechtgekomen. Dat heeft hem een prominente plek tussen de disinformation dozen opgeleverd, twaalf personen die samen goed zouden zijn voor 65 procent van de misinformatie over vaccins op sociale media.

Schaamrood bij familieleden

Zijn radicale en pseudowetenschappelijke gedachten over vaccinatie bezorgen de familieleden van Robert Jr. het schaamrood op de wangen. Zodanig zelfs, dat zijn broer, zus en nichtje hun pennen samen zetten om er een opiniestuk over te schrijven in Politico in 2019. Daarin promoten ze de effectieve werking van vaccins tegen ziektes zoals HPV, tetanus, polio, hepatitis en griep, en distantiëren ze zich van de theorieën die hun bloedverwant de wereld in stuurt.

“Op vlak van vaccinatie is Bobby een buitenstaander binnen onze familie. In 1961 spoorde president John F. Kennedy 80 miljoen Amerikanen, waaronder 5 miljoen kinderen, die nog geen poliovaccin hadden ontvangen aan om het salkvaccin te nemen, wat hij een wondermiddel noemde”, verdedigen de familieleden zich voor RFK Jr.’s gedrag. “Zij die vaccinatie weigeren of uitstellen, en anderen daartoe aanzetten, zetten zichzelf en zeker kinderen in groot gevaar.”

(kg)

Meer