Musks rijkdom is gebaseerd op de waarde van zijn bedrijven, waaronder de wagenproducent Tesla en het ruimtevaartbedrijf SpaceX. De topman van Tesla herinnert er ons met de regelmaat van de klok aan dat zijn vermogen niet bestaat uit verloningen of andere voordelen. Hij leeft van leningen waarbij hij zijn aandelen als onderpand geeft.

Musks vermogen afhankelijk van koersbewegingen

Het vermogen van Musk is dus voornamelijk afhankelijk van de beursprestaties van zijn bedrijven. Maar de waarderingen van die bedrijven zijn voornamelijk gestoeld op de toekomst, niet op de relatief bescheiden financiële resultaten die ze tot nu toe hebben laten zien. De verkopen en winsten van Tesla vertegenwoordigen bijvoorbeeld maar een fractie van die van andere autofabrikanten.

Desalniettemin scheert de koers van Tesla hoge toppen. Tesla is nog maar het zesde bedrijf wereldwijd dat een marktwaarde heeft van meer dan 1.000 miljard dollar. Dat is drie keer meer dan de marktwaarde van Toyota, de op één na grootste wagenproducent ter wereld. Tesla’s marktwaarde is ruwweg gelijk aan die van de 12 grootste automakers ter wereld samen.

Verkoop emmissierechten

Ironisch genoeg zouden de bedrijven van Musk vandaag niet staan waar ze nu staan zonder de hulp van de Amerikaanse belastingbetaler. Vorig jaar liet de topman van Tesla bijvoorbeeld weten dat zijn bedrijf op het randje van een faillissement stond tijdens de ontwikkeling van de Tesla Model 3. De producent van elektrische wagens kon toen maar net het hoofd boven water houden door de verkoop van emissierechten. Veel producenten van brandstofauto’s klopten de afgelopen jaren steevast bij Tesla aan voor emissierechten, aangezien de auto’s van dat merk niks uitstoten.

Tussen 2008 en de eerste helft van 2019 heeft de verkoop van emissierechten meer dan 2 miljard dollar opgeleverd. Dankzij de toegenomen autoverkopen sindsdien heeft Tesla sinds juni van 2019 voor nog eens 3 miljard dollar aan emissierechten verkocht. Door die verkoop kon het bedrijf meer winst realiseren. Het duurde weliswaar tot het tweede kwartaal van dit jaar alvorens Tesla meer inkomsten genereerde uit de verkoop van wagens dan uit de verkoop van emissierechten.

“Het waren de Amerikaanse belastingbetalers die hem door zijn moeilijkste tijd hielpen”, liet Dan Ives, technisch analist bij Wedbush Securities, weten in een reactie aan CNN. “Zonder die emissierechten zou Tesla niet het wereldbekende merk zijn dat het vandaag is en zou Musk niet de rijkste persoon ter wereld zijn.”

Gunstige voorwaarden lening

Bovendien heeft Tesla in 2010 van het ministerie van Energie een lening gekregen ten belope van 465 miljoen dollar tegen gunstige voorwaarden, maanden voor de beursgang toen het bedrijf nog geld nodig had. De wagenproducent kon de lening vervroegd terugbetalen, maar alleen met de opbrengsten van een extra aandelenverkoop in 2013.

Het bedrijf heeft ook geprofiteerd van de aanzienlijke belastingvoordelen die autokopers krijgen als ze een Tesla of andere duurzame auto’s kopen. Dat fiscaal voordeel ging naar de kopers, en niet rechtstreeks naar het bedrijf, maar de stimulans liet Tesla toe om meer te vragen voor zijn auto’s dan het anders zou kunnen. Toen de Amerikaanse federale belastingvermindering van 7.500 dollar op Tesla-aankopen begin 2019 werd gehalveerd tot 3.750 dollar, reageerde Tesla door de prijs van zijn auto’s met 2.000 dollar te verlagen om concurrerend te blijven.

En dan is er SpaceX, dat een kleinere maar nog steeds belangrijke bron van Musks rijkdom is. Musk krijgt hier steun van de staat in de vorm van directe overheidscontracten die miljarden waard zijn. Denk bijvoorbeeld aan de deal tussen SpaceX en NASA om de volgende maanlander te bouwen. Dat contract is zo’n 3 miljard dollar waard.

(lp)