China wil in Hongkong een nieuwe veiligheidswet invoeren. Die moet naast opruiende activiteiten gericht op de val van de centrale regering ook de buitenlandse inmenging in de vroegere Britse kolonie verbieden.
Volgens verschillende internationale waarnemers betekent dit het einde van Hongkong zoals we het vandaag kennen. De wetten zullen vanaf nu door de Chinese Communistische Partij worden gedicteerd en afgedwongen. Dat dit legale complexiteit met zich mee zal brengen zal Peking niet hinderen om een brutale politieke realiteit op te leggen.
De maatregel is een van negen agendapunten die vrijdag op het Nationale Volkscongres worden besproken. Die jaarlijkse bijeenkomst werd een tijd uitgesteld vanwege de uitbraak van het coronavirus, maar kan nu wel doorgaan.
De maatregel dreigt zowel in Hongkong als in de rest van de wereld tot ophef te leiden. Hongkong was vorig jaar het toneel van maandenlange pro-democratische protesten. Die protesten hielden pas op eens het coronavirus zich in Azië begon te verspreiden.
De geleidelijke uitholling van de autonomie van de stadstaat
De demonstranten protesteerden herhaaldelijk tegen wat ze ‘een geleidelijke uitholling van de autonomie van de stadstaat door de communistische regering in Peking’ noemden. Verschillende Chinese media maken gewag van voorstellen die zo ingrijpend zijn dat de regering in Peking de verkozen politici in Hongkong zou kunnen opzijzetten en vervangen door eigen, partijgetrouwe kandidaten.
Chris Patten, de laatste Britse gouverneur van Hongkong, spreekt op de BBC over ‘niets minder dan aanval op de autonomie van de stad’. Ook de Amerikaanse president Trump zei dat de VS sterk zullen reageren als China zijn plannen doorzet.
De ‘Basic Law’ geldig tot 2047?
Hongkong was meer dan 150 jaar lang een Britse kolonie, maar maakt sinds 1997 weer deel uit van China. De Chinezen beloofden de ‘Basic Law’ te respecteren tot 2047. Die geeft Hongkong ‘een hoge mate van autonomie, behalve in buitenlandse en defensiezaken’. Als gevolg daarvan worden het eigen rechtssysteem, de grenzen en de rechten van Hongkong beschermd. Daaronder vallen de vrijheid van samenkomst en de vrijheid van meningsuiting. Zo is Hongkong een van de weinige plaatsen op Chinees grondgebied waar de massaslachting van het Tiananmenplein in 1989 kan worden herdacht.
Peking heeft wel de mogelijkheid om een veto uit te spreken over eventuele veranderingen in het politieke systeem. Zo is bijvoorbeeld de rechtstreekse verkiezing van de Chief Executive van Hongkong ongedaan gemaakt. De Chief Executive is de hoogste politieke positie binnen de speciale administratieve regio Hongkong. Hij of zij wordt benoemd door de Staatsraad van de Volksrepubliek China. Sinds 2017 wordt de functie uitgeoefend door Carrie Lam. Ze is de eerste vrouw die het ambt uitoefent.
Woorden, geen daden
De internationale reactie dreigt op veel woorden en weinig daden te zullen berusten. Vraag is of er zelfs daadwerkelijk actie zal worden ondernomen. President Xi Jinping en de leiders van de Chinese Communistische Partij (CCP) lijken te denken dat ze straffeloos kunnen optreden. Ze hebben waarschijnlijk gelijk. Vooral nu steeds meer landen China schatplichtig zijn en de wereld afgeleid en verzwakt is door de pandemie. Met alle gevolgen van dien ook voor de status van Taiwan.