De verschuiving van de Europese elektriciteitsvoorziening, waarbij fossiele brandstoffen steeds meer door hernieuwbare bronnen worden vervangen, is erin gelukt de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Tegelijkertijd konden ook een aantal andere milieuproblemen worden aangepakt. Dat zegt een rapport van het Europese Milieuagentschap (EEA) over het elektriciteitsverbruik in de Europese Unie twee jaar geleden.
‘De opwekking van hernieuwbare energie in de Europese Unie is in vijftien jaar tijd bijna verdubbeld,’ benadrukken de onderzoekers. ‘Deze sector produceerde twee jaar geleden 34 procent van de Europese elektriciteit. Fossiele brandstoffen, zoals steenkool en gas, namen nog 38 procent van de elektriciteitsvoorziening voor hun rekening.’
Bodemverzuring
‘De overstap naar hernieuwbare energie heeft ook de emissies van broeikasgassen gevoelig verminderd. Daarnaast waren er echter ook duidelijke verbeteringen merkbaar op het gebied van bodemverzuring en eutrofiëring, waarbij zoet water overbelast raakt met voedingsstoffen, wat kan leiden tot algenbloei en lage zuurstofgehaltes.’
‘De verschuiving leidde tevens tot een vermindering van het landgebruik en de productie van fijnstof, een vorm van luchtverontreiniging die drie jaar geleden in de Europese Unie aan 379.000 mensen het leven heeft gekost. De afbouw van fossiele brandstoffen voor de opwekking van elektriciteit bevordert de gezondheid van de menselijke gezondheid en het leefmilieu, terwijl tegelijkertijd de klimaatverandering kan worden bestreden.’
Van de zestien methodes voor elektriciteitsopwekking die het milieuagentschap bestudeerde, bleken steenkool, aardgas en petroleum de grootste impact op het leefmilieu te hebben. ‘Geen enkele energiebron is een grotere vervuiler dan steenkool,’ benadrukt Mihai Tomescu, milieudeskundige bij het Europees Milieuagentschap.
‘In de Europese Unie doet het grootste deel van de elektriciteitsproductie inmiddels geen beroep meer op steenkool. Steeds meer lidstaten zeggen toe al hun steenkoolcentrales te sluiten. Een aantal andere naties moeten echter nog geen concrete datum kunnen opgeven wanneer met dat proces zou kunnen worden gestart.’
Milieueffecten
‘Een sterke vermindering van het energieverbruik en een substantiële verhoging van de inzet van hernieuwbare energie zijn noodzakelijk om een klimaatneutraal energiesysteem uit te bouwen,’ merkt Wendel Trio, directeur van het Climate Action Network Europe, op. ‘Tegelijkertijd moeten echter maatregelen worden genomen om mogelijke negatieve milieueffecten van de hernieuwbare energiebronnen te verminderen.’ Ook deze hernieuwbare bronnen kunnen ecologische gevolgen hebben.
‘Er moet onder meer gestreefd worden om de impact van de productie van grondstoffen voor toepassingen zoals zonnepanelen en biomassa te verminderen,’ aldus het rapport. ‘Onder meer de productie van biomassa kan leiden tot een verbranding van bomen die essentieel zijn voor de opslag van koolstofdioxide.’
De Europese energiesector moet tegen eind dit decennium voor 70 procent door hernieuwbare bronnen worden bevoorraad. Vorig jaar kwam de Europese Unie minder dan 0,5 procent tekort om zijn tussentijdse doelstelling – 20 procent hernieuwbare bronnen – te halen.
‘De elektriciteitssector heeft echter nog een lange weg af te leggen,’ aldus het rapport. ‘De elektriciteitssector is immers verantwoordelijk voor bijna een kwart van alle broeikasgasemissies in de Europese Unie. Fossiele brandstoffen zijn dan ook nog altijd een grotere elektriciteitsleverancier dan de hernieuwbare bronnen.’