COP26 gaat ook over business; in de marge van de politieke discussies heeft de haven van Antwerpen een deal gesloten met het Latijns-Amerikaanse land Chili voor de handel in waterstof. Het gas wordt gezien als de energie van de toekomst, maar het is nog niet duidelijk of het rendabel is om het van de andere kant van de wereld te vervoeren.

De haven van Antwerpen wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste havens van Europa. Zij wil ook een toegangspoort tot Europa worden voor de hulpbron die velen aanwijzen als de energie van de toekomst: waterstof.

“De komende fusie tussen de haven van Antwerpen en de haven van Zeebrugge zal de nieuwe haven een leidende positie geven als invoercentrum voor groene waterstofmoleculen,” zei Jacques Vandermeiren, CEO van de haven van Antwerpen. Hij sprak deze woorden in een video die werd getoond op een evenement dat de haven organiseerde voor COP26, weet Euractiv.

Groene waterstof?

Waterstof wordt geproduceerd door elektrolyse, d.w.z. dat water, waaraan alkaliën zijn toegevoegd, wordt gescheiden door twee elektrische polen. De ene trekt waterstofgas aan, de andere zuurstof. De machine die nodig is, de elektrolyser, heeft elektriciteit nodig om te werken. Waterstof is dan groen wanneer de voor de productie gebruikte elektriciteit afkomstig is van een hernieuwbare energiebron.

De meer vervuilende versie is grijze waterstof: methaan wordt gescheiden, met behulp van warmte, waarbij waterstof vrijkomt. Maar bij deze methode komen ook enorme hoeveelheden koolstof vrij, zeven tot acht keer meer dan de hoeveelheid gewonnen waterstof. De koolstof kan echter tijdens de productie worden opgevangen, en dit staat bekend als blauwe waterstof.

Potentieel

De deal tussen de Antwerpse haven en Chili komt bijna gelijktijdig met een soortgelijke overeenkomst tussen België en Namibië. Critici waren van mening dat Namibië, ondanks de overvloedige zonneschijn die door minister Van der Straeten werd geprezen, niet eens genoeg energie had om de gehele bevolking van energie te voorzien. Wat is Chili’s capaciteit om elektriciteit op te wekken uit hernieuwbare energiebronnen?

Ook hier hebben we het meer over “potentieel”. Het Zuid-Amerikaanse land heeft 4.200 kilometer kustlijn en woestijnen in het noorden. Het potentieel ligt derhalve in offshore-windenergie en fotovoltaïsche energie. “Groene waterstof is de beste manier om deze hulpbronnen te exploiteren en met de wereld te delen,” zei Juan Carlos Jobet, Chileens minister van Energie, op het door de haven georganiseerde evenement tegen Euractiv.

Maar nu wordt duurzame energie in Chili nog niet op grote schaal geëxploiteerd. Volgens de Chileense energiecommissie wordt slechts 25,7% van de elektriciteit geproduceerd met behulp van hernieuwbare energie.

Het grootste probleem van waterstof

Van Chili, aan de Stille Oceaankant van Latijns-Amerika, naar België is een enorme afstand. 25-30 dagen, om precies te zijn. Maar het probleem met waterstof is dat deskundigen nog niet weten hoe het gas best kan worden vervoerd. Voorlopig kan het worden vervoerd in cilinders, maar de druk is zeer hoog: tussen 350 en 700 bar, of via gaspijpleidingen, maar het is lichter en verplaatst zich niet zo goed als aardgas. De door Euractiv geciteerde deskundigen vragen zich af of “waterstof van het ene continent naar het andere kan worden vervoerd en toch concurrerend kan blijven in termen van kosten”.

De vraag is: als groene waterstof wordt geproduceerd om broeikasgassen te verminderen, is het dan niet tegenstrijdig om die waterstof over de oceanen van de wereld te vervoeren met schepen die veel vervuilen? Vooral omdat waterstof zelf al een negatief effect kan hebben op broeikasgassen.

Gniewomir Flis, waterstofdeskundige bij de denktank Agora Energiewende, vertelt Euractiv dat waterstof “moeilijker op te slaan en te vervoeren is dan vloeibaar aardgas” en dat “de meeste landen genoeg goedkope waterstof plaatselijk kunnen produceren”.

Lokale productie

In oktober werd een fabriek voor de productie van groene waterstof aangekondigd in Nederland, niet ver van de Belgische grens. Een primeur voor de Benelux. Aangesloten op een off-shore windmolenpark, zal het waterstof produceren op een schone manier, zonder koolstofuitstoot.

Met een gasleidingnet kan het dan gemakkelijk worden aangesloten op de vele industrieën in het gebied (met name de chemische industrie; waterstof kan ook worden gebruikt om ammoniak en meststoffen te maken), zonder dat tonnen CO2 hoeven te worden uitgegeven aan zeevervoer en zonder dat er afhankelijkheid van derde landen ontstaat.

(NS)