Key takeaways

• Importtarieven en handelsbelemmeringen zullen naar verwachting het komende jaar escaleren, wat mogelijk een complete handelsoorlog kan ontketenen.
• Handelsdeskundigen waarschuwen dat een dergelijk scenario aanzienlijke negatieve gevolgen zou hebben voor de economie en de consumenten, zoals hogere prijzen, inflatie en lagere consumentenbestedingen.

Het komende jaar kunnen de prijzen van veel producten aanzienlijk stijgen. Dit komt door een dreigende handelsoorlog die wordt aangewakkerd door Donald Trump. De welvaart en banen staan op het spel, maar er is nog hoop.

Als Donald Trump het komende jaar aan zijn tweede termijn begint als president van ’s werelds grootste economie, zal duidelijk worden of het idee van wereldwijde vrijhandel een grote terugslag krijgt voor de lange termijn – met hoge kosten voor consumenten en de algehele economie. Experts zoals Marcel Fratzscher, voorzitter van het Duitse Instituut voor Economisch Onderzoek, waarschuwen dat de tarieven en andere handelsbelemmeringen al meer dan een decennium aan het toenemen zijn en naar verwachting het komende jaar dramatisch zullen escaleren.

Tarieven en handelsbelemmeringen escaleren

Terwijl er in het tijdperk na de Tweede Wereldoorlog aanzienlijke vooruitgang werd geboekt in het verminderen van wereldwijde handelsbarrières, maakten importtarieven een comeback met het eerste presidentschap van Donald Trump in 2017. Deze trend zette zich dit jaar voort toen de EU tarieven instelde op geïmporteerde elektrische voertuigen uit China als reactie op de gesubsidieerde import van Chinese elektrische auto’s die in de EU onder de marktprijs worden verkocht, waardoor Europese autofabrikanten worden geschaad. Als vergelding legde China importtarieven op aan Europese wijn. De belangrijkere dreiging – importtarieven op auto’s met een grote verbrandingsmotor uit de EU – bleef echter op de loer liggen.

Handelsdeskundigen uiten hun bezorgdheid

Handelsdeskundigen uiten hun bezorgdheid over de mogelijkheid van een regelrechte handelsoorlog. De komende president van de VS heeft de afgelopen weken een hele reeks importtarieven aangekondigd, mogelijk een universeel tarief van 10 tot 20 procent op alle buitenlandse goederen, inclusief die uit Europa. Hij heeft ook gesproken over het verhogen van de tarieven met 25 procent op producten uit buurlanden Mexico en Canada, 60 procent op import uit China en tot 100 procent op import uit BRICS-landen.

Jürgen Matthes, een handelsexpert aan het Institute for Economic Research in Keulen, benadrukt dat deze dreigementen vergeldingsmaatregelen van handelspartners kunnen uitlokken, wat kan leiden tot een echte handelsoorlog.

Econome Dorothee Hillrichs, die onderzoek doet naar internationale handel aan het ifo-instituut in München, merkt op dat bedrijven invoertarieven de afgelopen jaren vaak hebben doorberekend aan consumenten, wat heeft geleid tot hogere prijzen voor consumenten. Vaak worden de kosten van de tarieven direct doorberekend aan de consument, zoals economen hebben vastgesteld. Zo kunnen geïmporteerde elektrische auto’s uit China 17 tot 35 procent duurder worden, afhankelijk van het model. Chinese bedrijven kunnen echter een deel van de tariefkosten absorberen om hun marktaandeel te behouden.

Negatieve gevolgen voor de economie en de consument

Invoertarieven hebben een brede negatieve impact: hogere prijzen leiden tot inflatie en lagere consumentenbestedingen. Als bedrijven de hogere prijzen niet doorberekenen aan de consument, krimpen hun winstmarges. Beide scenario’s kunnen de economische groei en werkgelegenheid belemmeren.

Het Instituut voor Economisch Onderzoek in Keulen heeft berekend dat een Amerikaans importtarief van 10 tot 20 procent de Duitse economie de komende vier jaar tussen de 127 en 180 miljard euro kan kosten.

Dorothee Hillrichs van het Ifo Institute legt uit dat Donald Trump tarieven gebruikt als middel om regeringen onder druk te zetten. Ze noemt voorbeelden zoals de vermeende passiviteit van Canada en Mexico op het gebied van illegale immigratie en drugshandel aan de Amerikaanse grens, BRICS-landen (waaronder China, Brazilië en Rusland) die proberen de status van de dollar als wereldwijde reservemunt te verzwakken, en de beperkingen van de EU op de verkoop van Amerikaanse auto’s en de ontoereikende bijdragen aan defensie-uitgaven.

Oproep tot compromis

Ondanks deze gespannen situatie geloven veel economen dat een handelsoorlog nog steeds kan worden voorkomen als staten bereid zijn om compromissen te sluiten. Jürgen Matthes van het IW Keulen suggereert dat de EU concessies zou kunnen doen zoals het importeren van meer vloeibaar aardgas uit de VS en het kopen van meer Amerikaans militair materieel om haar defensiecapaciteiten te versterken, waardoor Trump mogelijk wordt gerustgesteld.

Ondertussen moet de EU haar positie stevig laten gelden en benadrukken dat beide partijen er belang bij hebben om een handelsoorlog te vermijden. Julian Hinz, die onderzoek doet naar internationale handel aan het Kiel Institute for World Economics en de Universiteit van Bielefeld, waarschuwt dat de vele voorgestelde importtarieven van de VS een averechts effect kunnen hebben op de VS zelf. Niet alleen zouden de consumentenprijzen aanzienlijk stijgen, maar ook de productiekosten voor Amerikaanse bedrijven zouden toenemen door geïmporteerde grondstoffen. Dit zou uiteindelijk ook de Amerikaanse economie schaden.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!