Op verscheidene plaatsen in het land worden supermarkten overrompeld door consumenten die grote voorraden willen inslaan. ‘Nergens voor nodig’, zeggen de federale regering en de distributiesector nochtans. Colruyt roept via Whatsapp op tot kalmte.

Gekke toestanden op sommige parkings van supermarkten vrijdagochtend. Consumenten zijn ongerust over het verdere verloop van de coronacrisis en staan massaal in de rij om basisproducten als water, toiletpapier en pasta in te slaan.

Sommige kleinere Brusselse supermarkten, waar de klanten eerder te voet naartoe komen, hadden de voorbije dagen al te maken met massaal hamstergedrag. Maar vrijdagochtend lijkt het hek van de dam.

Premier Sophie Wilmès (MR) had in haar aankondiging van de nieuwe coronamaatregelen donderdagavond nochtans opgeroepen om niet tot hamsteren over te gaan. ‘We moeten solidair zijn met onze medeburgers en niet de rekken leeg kopen’, verklaarde ze.

Ook de supermarkten zelf, die hun verkopen de voorbije weken al zagen stijgen, benadrukte eerder al dat er geen bevoorradingsproblemen dreigen.

De situatie loopt zo uit de hand, dat distributieketen Colruyt via Whatsapp een geruststellend berichtje stuurde naar zijn klanten.

Kuddegedrag

Er zijn twee grote redenen waarom mensen in crisissituaties hamsteren, schrijft KBC-econoom Johan Van Gompel. ‘Hamsteren is een gevolg van risicoaversie. De meeste mensen zijn van nature uit risicomijdend en willen tekorten te allen prijzen vermijden. Zij houden niet van schaarste en al zeker niet wanneer het gaat om dingen die ze echt nodig hebben. Door in tijden van crisis een reservevoorraad aan te leggen, krijgen ze opnieuw controle over de situatie. Zo beschermen ze zich ook tegen spijt- of schuldgevoelens’

De twee grote reden is kuddegedrag: zien hamsteren doet hamsteren.

‘Self fulfilling prophecy’

‘Hoewel het gedrag vanuit individueel perspectief rationeel kan zijn, heeft hamsteren potentieel negatieve gevolgen op macro-economisch en maatschappelijk niveau’, zegt Van Gompel. De bevoorradingsketen van de distributiesector wordt onnodig in de war gestuurd en vooral: de mensen die het hardst de producten nodig hebben, zoals hulpverleners in het geval van mondmaskers of minder mobiele bejaarden in het geval van basisgoederen, dreigen in de kou te staan.

‘Wanneer paniek toeslaat en iedereen toch aan het hamsteren gaat, ontstaat een self-fulfilling prophecy. De door iedereen gevreesde schaarste wordt dan werkelijkheid.’

‘Laten we met z’n allen de kooprust bewaren en elke koophysterie proberen te vermijden’, besluit de KBC-econoom zijn opiniestuk.