De graandeal die twee maanden terug werd afgesloten tussen Oekraïne en Rusland komt onder steeds meer druk te staan.
Rusland en Oekraïne ondertekenden op 22 juli een akkoord in Turkije onder toezicht van de VN, waarin werd afgesproken dat de Russische blokkade van de Oekraïense havens zou worden stopgezet. Daardoor konden sinds het begin van de oorlog in februari tot begin augustus geen graanschepen uit het land vertrekken. Nadat de graandeal was ondertekend, werd het terug mogelijk om miljoenen tonnen graan te exporteren, wat de druk op de internationale voedselmarkt deed afnemen.
De deal lijkt nu echter steeds meer in gevaar te komen. Er is sprake van een steeds grotere achterstand, waardoor het aantal vrachtschepen dat in de havens wacht toeneemt. Volgens berichtgeving van Financial Times stonden er vorige week zelfs 120 schepen te wachten.
Inspectietijd loopt op
Dat komt voornamelijk door het grotere aantal graanschepen die naar de Oekraïense havens varen. Kort nadat de deal was ondertekend, waren veel rederijen nog nerveus, waardoor in de eerste weken slechts een handjevol schepen graan vervoerden. Daardoor duurde het niet lang om een inspectie uit te voeren. Een van de voorwaarden van de graandeal was immers dat schepen aan controles zijn onderworpen, om na te gaan of ze geen wapens of andere zaken vervoeren.
Die controles duren nu gemiddeld tien tot vijftien dagen. In augustus bedroeg de gemiddelde inspectietijd nog maar vijf tot zes dagen. De deelnemende partijen hebben daarom gevraagd om meer controleurs te sturen, zodat de situatie niet verder escaleert. Momenteel zijn er slechts vijf teams om schepen te inspecteren.
Rusland doet moeilijk
De druk neemt nu toe op alle partners, maar vooral Oekraïne, om iets aan de opstopping te doen. Het land wil immers zo snel mogelijk opslagcapaciteit vrijmaken om de oogst van dit jaar op te slaan. Maar Rusland zou voorlopig niet van plan zijn bijkomende inspecteurs te sturen, melden verschillende bronnen aan Financial Times. Dat is belangrijk, want onder de voorwaarden van de deal moeten controleurs van zowel Rusland, Oekraïne, Turkije als de VN aanwezig zijn.
Niet alleen de druk om de oogst op te slaan is echter een probleem. De deal werd slechts ondertekend voor een periode van 120 dagen. Nu de einddatum stilaan dichterbij begint te komen, zijn veel partijen nerveus dat de deal in november niet zal worden verlengd. Dat komt door de verhoogde spanningen tussen Oekraïne en Rusland de voorbije weken. Analisten vertelden aan Financial Times echter dat zij de deal niet meteen zien instorten. Er staat voor alle partijen immers te veel op het spel, ook voor Rusland.
(kg)
