Dit najaar zal Angela Merkel niet langer bondskanselier van Duitsland zijn. Een positie die ze 16 jaar heeft bekleed. De gerenommeerde Amerikaanse investeringsbank Goldman Sachs heeft drie kwesties onder de loep genomen die de Duitsers na haar vertrek nauwlettend in de gaten zullen moeten houden.
De Goldman Sachs-analisten beginnen hun rapport – ingezien door CNBC – met de vermelding dat Angela Merkel, over het geheel genomen, goed werk heeft verricht. Vooral de laatste tijd. Zij geloven dat zij de Duitse economie in een goede positie zal achterlaten om te herstellen van de pandemie van het coronavirus.
De opvolger van Angela Merkel zou Armin Laschet kunnen zijn, lijsttrekker van de Christen-Democratische Unie (CDU) voor de volgende parlementsverkiezingen, die op 26 september worden gehouden. De laatste peilingen wijzen uit dat zijn partij – die ook die van Merkel is – wint. Maar de overstromingen van een paar weken geleden zouden alles wel eens kunnen veranderen, aangezien een meerderheid van de Duitsers (56 procent) van mening is dat het probleem van de klimaatverandering “nog belangrijker is dan vroeger”, zo blijkt uit een enquête van RTL/NTV.
Deze tragische gebeurtenis geeft Annalena Baerbock, de voorzitster van de milieupartij Alliance 90/Greens, tot nu toe tweede in de peilingen, mogelijk een betere kans. Vooral omdat haar belangrijkste rivaal, Armin Laschet, hardop moest lachen bij een eerbetoon aan de slachtoffers van de overstromingen.
Klimaatdoelstellingen behoren volgens deskundigen van Goldman Sachs tot de drie grootste uitdagingen voor het Duitsland van na Merkel.
1. Combinatie van klimaatuitdaging en economisch succes
Terwijl de Europese Unie zich ten doel heeft gesteld de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55 procent te verminderen (ten opzichte van het niveau van 1990), heeft Duitsland besloten het grootser aan te pakken. Zij heeft zich verbonden tot een vermindering met 65 procent over dezelfde periode.
Goldman Sachs feliciteert de ambitieuze doelstelling. Maar de bank zegt dat het nodig zal zijn de steun van de gehele bevolking te verkrijgen, en sectoren en werknemers die kwetsbaar zijn voor deze gloednieuwe economische logica, niet buiten beschouwing te laten.
“Volgens de analisten van Goldman Sachs staat Duitsland op middellange termijn voor een aantal uitdagingen die verband houden met gemiste structurele kansen tijdens de Merkel-jaren. “De volgende regering zal een evenwicht moeten vinden tussen het bereiken van de ambitieuze klimaatdoelstellingen van het land en het plukken van de economische vruchten van de groene overgang.”
2. Voorbereiding op “deglobalisering”
Duitsland is de nummer één exporteur van Europa, met een recordbedrag van 1,33 biljoen euro in 2019. Logischerwijs is dit cijfer na de Covid-19 pandemie gedaald tot 1,21 biljoen euro vorig jaar.
Gargantueske cijfers die door bepaalde huidige trends zouden kunnen worden ondermijnd, waarschuwen analisten van Goldman Sachs. “De exportgerichte Duitse economie lijkt kwetsbaar voor de huidige mondialiseringstendensen,” zeggen zij.
Goldman Sachs wijst op verschillende fenomenen die a priori niet erg bemoedigend zijn voor de toekomst van de Duitse export: de roep om protectionisme, de algemene stagnatie in de wereldhandel, Brexit, problemen met de toeleveringsketens, enz.
Vorige maand heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) aangegeven dat “de huidige tekorten in de levering van intermediaire goederen (in dit geval met name halfgeleiders) langer zouden kunnen aanhouden dan verwacht, hetgeen het herstel van de uitvoer en de investeringen zou vertragen, in het bijzonder voor de automobielsector”.
De automobielsector is de steunpilaar van de Duitse economie en export. In zijn verslag heeft het IMF uitdrukkelijk verwezen naar het Duitse herstel.
3. Omgaan met een vergrijzende bevolking
“De potentiële groei van Duitsland bevindt zich in de middenmoot van de G7-landen, maar zal bijzonder onder druk komen te staan door de demografische ontwikkelingen”, aldus de analisten van Goldman Sachs.
Volgens hen zal Duitsland “sterker door de vergrijzing van de bevolking worden getroffen dan de meeste geavanceerde economieën, waarbij de afhankelijkheidsratio de komende decennia sterk zal stijgen”.
De gevolgen zijn bekend: een groter aandeel van de bejaarde bevolking zal mogelijk leiden tot hogere kosten voor gezondheidszorg en sociale zekerheid. Dit zou dan weer kunnen leiden tot begrotingstekorten.
In 2020 had Duitsland zijn eerste begrotingstekort sinds 2013. Met 189,2 miljard euro was het de grootste sinds de hereniging dertig jaar geleden.
Lees ook: