Volgens een becijfering van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) is er dit en volgend jaar geen ruimte voor een loonsopslag bovenop de index. Dat was de voorbije twee jaar ook al het geval.

Key takeaways

• De loonmarge voor dit en volgend jaar bedraagt 0 procent.
• Dat betekent dat er geen ruimte is voor een loonsverhoging bovenop de index.
• De zogenaamde loonnorm moet ervoor zorgen dat de loonkosten in ons land niet forser stijgen dan in onze buurlanden. Vandaag bedraagt de loonkostenhandicap 1 procent.

In het nieuws: De maximaal beschikbare loonmarge in 2025 en 2026 bedraagt 0 procent.

• Dat betekent dat de lonen de komende jaren wel geïndexeerd zullen worden, maar dat er geen ruimte is voor een extra loonsopslag.
  • Deze maand werden de uitkeringen aangepast aan de stijgende levensduurte. Volgende maand stijgen de lonen van het overheidspersoneel met 2 procent.
• Dat is het gevolg van de zogenaamde loonnorm. Die bepaalt hoe fors de loonkosten mogen stijgen (bovenop de index).
  • De loonnorm is belangrijk omdat België een klein land is met een open economie, die sterk afhankelijk is van de uitvoer naar die drie buurlanden. Indien de Belgische loonkosten sneller stijgen dan die van onze buurlanden, daalt de competitiviteit van onze economie, hetgeen een negatieve weerslag heeft op de werkgelegenheid.
  • De CRB raamt de loonkostenhandicap voor 2024 op 1 procent. Dat betekent dat sinds 1996 onze lonen in 2024 1 procent sneller zijn gestegen dan in onze buurlanden. Twee jaar geleden bedroeg de loonkostenhandicap nog 2,7 procent.
• Dat er geen ruimte is voor een loonsopslag bovenop de index komt niet geheel als een verrassing. De Nationale Bank van België (NBB) liet in december al weten dat de loonkosten dit en volgend jaar forser zouden stijgen dan in Duitsland, Frankrijk en Nederland, waardoor er geen ruimte is om de reële lonen op te trekken. Toen was er nog sprake van een loonkostenhandicap van 1,7 procent.
• De voorbije twee jaar was er ook geen marge om de lonen te verhogen. Bedrijven die goed presteerden, konden hun werknemers een koopkrachtpremie geven. Die premie bestaat intussen niet meer.
  • Uit een rapport van de federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Waso) blijkt dat iets meer dan 1 miljoen van de werknemers een koopkrachtpremie van gemiddeld 370 euro hebben gekregen.

Wat als bedrijven toch de lonen optrekken?

Duiding: Bedrijven moeten de loonnorm respecteren.

• De FOD Waso laat weten dat de vastgestelde loonnorm niet mag overschreden worden door overeenkomsten op intersectoraal, sectoraal, bedrijfs- of individueel niveau.
• Een werkgever die de loonnorm niet respecteert kan een boete opgelegd krijgen van 250 tot 5.000 euro. De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, met een maximum van 100 werknemers.

Maar: Werkgevers beschikken wel over andere opties om hun medewerkers een extraatje te geven.

• Ze kunnen werknemers bijvoorbeeld laten deelnemen in de winst of hen aandelen geven. “En zo zijn er nog wel een aantal formules die worden toegestaan”, laat arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) weten in een reactie aan HLN.be.

Start van het loonoverleg

Ook dit: Met het rapport over de loonnorm geeft de CRB het startschot voor het loonoverleg.

• De vakbonden en werkgevers onderhandelen dan niet alleen over de lonen, maar ook over bijvoorbeeld SWT of landingsbanen.