Nu er energiekrapte dreigt, kunnen eerder uitgestelde of onontgonnen gasprojecten in verschillende Europese landen ineens op veel belangstelling rekenen. Sommigen staten herbergen onaangeboorde reserves. Andere naties zeggen stellig zich van alles wat met gasboringen te maken heeft, af te keren.

Polen, Bulgarije, Nederland, Frankrijk, Denemarken… Rusland draait geleidelijk de gaskraan dicht naar alle Europese landen. Vloeibaar aardgas (lng) uit de Verenigde Staten en Qatar, de heropleving van steenkool, het openhouden van de kerncentrales, de proliferatie van waterstof en hernieuwbare energiebronnen… er worden allerlei alternatieven bekeken om de gevreesde gaskrapte te vermijden. Ook omdat Europa tegen het einde van het jaar van twee derde van de Russische gasinvoer af wil.

Er is nóg een optie: de aardgasreserves die onder de Europese bodem liggen. Veel dergelijke projecten die in de koelkast waren gezet of nooit echt van start gegaan zijn, zijn ineens als een feniks uit de as herrezen. Dat blijkt uit een onderzoek van Euractiv.

Mogelijke projecten

• Zo hebben de Duitsers en de Nederlanders in de Noordzee al enige tijd een gezamenlijk project gepland om gasreserves te exploiteren.
  • Maar dat heeft de laatste jaren behoorlijk wat vertraging opgelopen. Schuldige: de milieuvergunningen, die door de Duitse deelstaat Nedersaksen werden tegengehouden.
  • Nu heeft de oorlog hulp geboden bij de administratieve papiermolen, en kan het boren ineens in 2024 beginnen.
• Ook Italië beschikt over een grote voorraad, die op 70 à 90 miljard kubieke meter wordt geschat.
  • Rome onttrekt jaarlijks al 3,3 miljard kubieke meter.
  • Maar deze reserves zijn bij wet beschermd… Premier Draghi en minister voor Ecologische Overgang Cingolani lieten niettemin al doorschemeren dat ze er de activiteiten willen opvoeren.
• Roemenië heeft zeer grote gasreserves in de Zwarte Zee (150 tot 200 miljard kubieke meter), die momenteel onaangeroerd zijn.
  • De regering heeft onlangs het verbod op de exploitatie van deze reserves opgeheven. Maar het zal nog jaren duren voordat ze worden geëxploiteerd.
• Noorwegen is reeds een belangrijke gasproducent en heeft ook grote reserves (de op één na grootste op het continent, na Roemenië).
  • Het koninkrijk heeft toegezegd Europa te helpen een deel van het Russische gas te vervangen en de regering heeft toestemming gegeven om meer te boren.
• In Slowakije is enkele jaren geleden een gasreserve ontdekt die 10 procent van het jaarlijkse verbruik van het land zou kunnen dekken (vijf miljard kubieke meter).
  • Plannen voor exploitatie zijn altijd op weerstand gestuit, vooral uit het kamp van klimaatactivisten, maar de laatste tijd wint een mogelijk project sterk aan belangstelling. Geschat wordt dat over twee jaar met het boren kan worden begonnen.
• Ook Albanië heeft reserves die nog niet zijn aangeboord.
  • Het land verbruikt momenteel weinig of geen gas (veel van zijn elektriciteit komt van zijn dammen), maar de regering zou het aandeel van gas in de energiemix willen verhogen. Gasprojecten zullen dus spoedig worden opgestart.
  • Zo wil het land ook een drijvende terminal op poten zetten.

Reserves die onaangeboord zullen blijven

Niet alle landen doen mee aan deze gaswedloop.

• Bulgarije, bijvoorbeeld, zit op totale reserves van 480 miljard kubieke meter schaliegas. De exploitatie ervan is verboden en een vergunning is niet in zicht.
• Hetzelfde geldt voor Frankrijk. Onze zuiderburen hebben offshore en ondergrondse reserves, maar de exploitatie ervan is verboden, en er zijn vooralsnog geen ambities om daarin verandering te brengen. Daar wordt vooral gekeken naar kernenergie.

Klimaatambities op de achtergrond

In de race om gas heeft de Europese Commissie, bij monde van haar voorzitter Ursula Von der Leyen, de lidstaten van de EU er al aan herinnerd dat zij niet mogen terugkomen op hun klimaatverbintenissen op lange termijn. Die omvatten een geleidelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, en het gradueel afschaffen van het gebruik van fossiele brandstoffen.

Maar voorlopig lijken deze klimaatambities op de achtergrond te raken. Vooral de heropleving van kolengestookte elektriciteitscentrales, die het meest vervuilend zijn, is in dat opzicht de grote boosdoener. Maar ook in het geval van schaliegas is het winningsproces (het beruchte ‘fracking’) zeer vervuilend.

(lb/ns)