De vrijwel lege staatskas heeft alles te maken met het typisch Amerikaanse systeem van het schuldplafond. Wanneer dat bereikt is, mag de Schatkist van het Congres geen nieuwe schulden meer aangaan. Het Congres heeft wel de macht om dat schuldplafond te verhogen of op te schorten, wat ook al bijna tachtig keer gebeurd is in de geschiedenis.

Het laatste schuldplafond bedraagt 22.000 miljard dollar en was door het Congres opgeschort tot eind juli van dit jaar. Sindsdien zit Financiën in een schemerzone en moet Yellen zich behelpen met tijdelijke noodmaatregelen, want ze mag geen nieuw schuldpapier uitgeven. Volgens berekeningen van de ambtenarij is er een nieuw schuldplafond van 28.500 miljard dollar nodig om alle kosten te dekken.

Pokerspel

Gewoonlijk wordt het schuldplafond verhoogd na een consensusbeslissing tussen Democraten en Republikeinen. In het recente verleden gebeurde dat wel vaak maar op het allerlaatste nippertje, na een zenuwslopend steekspel tussen de twee rivaliserende politieke families.

Ook deze keer weer wordt er zwaar gepokerd. De Republikeinen liggen dwars om het schuldplafond op te trekken, om zo de stimulusplannen van president Biden, die volgens hen te gul zijn, af te blokken.

Het spel wordt keihard gespeeld, maar in de geschiedenis kwam het wel nog nooit zover dat Amerika zijn verplichtingen niet kon nakomen. De meeste waarnemers verwachten ook nu weer een akkoord op de valreep, net voor de financiële afgrond bereikt wordt.

“Shutdown”

Maar zolang er geen deal is, blijft de onzekerheid, en daar hebben beleggers een hekel aan. Daardoor kan het straks misschien gaan spoken op de obligatiemarkten, en mogelijk ook op de aandelenmarkten.

“Een groot deel van het internationale financiële systeem steunt op de capaciteit van de Verenigde Staten om zijn schuldeisers terug te betalen. Een wanbetaling zou de markten in een catastrofale neerwaartse spiraal kunnen meetrekken”, waarschuwen de beursexperten van Goldwasser Exchange.

“Vandaar dat Janet Yellen, Fedvoorzitter Jerome Powell en de belangrijkste Amerikaanse beleidsvoerders aan de alarmbel trekken. Tot dit geregeld is, zal er waarschijnlijk vanaf 30 september een shutdown komen van de overheidsdiensten.” Bij zo’n shutdown worden delen van de overheid tijdelijk gesloten omdat er geen middelen meer zijn om ze draaiende te houden.

Twee zaken maken het politieke strategospel tussen Republikeinen en Democraten nog spannender dan de vorige keren:

• Boven de Republikeinse partij hangt de schaduw van ex-president Donald Trump, die niets liever wil dan dat de regering-Biden in de problemen komt.
• Daarnaast is niet duidelijk wanneer precies het geld helemaal op is. Door de vele onzekerheden als gevolg van de coronacrisis zijn de uitgaven en inkomsten grilliger dan normaal. Volgens de New York Times lopen de schattingen uiteen van midden oktober tot midden november.

Lehman Brothers

Yellen waarschuwde ervoor dat de gevolgen van een lege staatskas onmiddellijk voelbaar zouden zijn: van pensioenbetalingen en kinderbijslag tot de lonen van ambtenaren en militairen, verscheidene overheidsbetalingen zouden per direct stokken.

Als de Verenigde Staten ook de couponbetalingen op hun uitstaand schatkistpapier niet zouden betalen en het dus tot een Amerikaanse “default” of wanbetaling op de financiële markten zou komen, zijn de gevolgen niet te overzien. “Dat zou erger zijn dan de val van Lehman Brothers in 2008, met verwoestende gevolgen voor de beurzen en de economie”, zo waarschuwt het ratingbureau Standard & Poor’s al enkele jaren. (mah)

Lees ook: Amerikaanse creditcardschuld loopt weer op