De ethische dossiers zitten helemaal klem in het federaal parlement, doordat de toekomstige regeringspartijen afspraken om er niet over te stemmen in de Kamer. Daardoor stemt Vooruit ook tegen de behandeling van die dossiers, waar kopstuk Freya Van den Bossche (Vooruit) niet achter staat.

Key takeaways

• Freya Van den Bossche wil een vrije stemming over abortus en andere ethische dossiers, nadat Vooruit eensgezindheid toonde en voorstellen wegstemde.
• Door een opvallende campagne voor versoepeling van de abortuswet is Vooruit nu kop van Jut.
• De kans dat het tot een vrije stemming komt is eerder klein.

Wat voorafging: Een wetsvoorstel van de PS om de wettelijke termijn voor abortus op te trekken van 12 naar 18 weken in de zwangerschap werd afgewezen door de Kamercommissie Justitie.

• N-VA en cd&v zijn tegen een versoepeling. Doordat het dossier nog niet afgesproken is binnen de regeringsonderhandelingen, kwam formateur Bart De Wever (N-VA) met de partijvoorzitters overeen om de ethische dossiers niet aan de Kamer ter stemming voor te leggen voordat er een regering is.
• Het PS-voorstel werd daarom al in de commissie tegengehouden, met tegenstemmen van de vijf Arizona-partijen (Vooruit, cd&v, N-VA, MR en Les Engagés) en Vlaams Belang.
• Vooruit trok naar de kiezer met een campagne voor de versoepeling van de abortuswet. Kopstuk Freya Van den Bossche kwam op een collage te staan met naast zich Sammy Mahdi (cd&v). Het bijschrift luidde dat Van den Bossche “vecht voor meer vrouwenrechten” terwijl Mahdi “meer vrouwenrechten blokkeert”. Dat nu ook Vooruit een versoepeling blokkeert, kwam de partij op kritiek van Groen, Open Vld en PVDA te staan.

“Vrij stemmen op ethische thema’s is het absolute minimum”

In het nieuws: Freya Van den Bossche kan zich niet vinden in de afspraak van haar partij.

• In een interview met De Standaard kijkt Van den Bossche terug op dat campagnebeeld: “Ik besef maar al te goed dat ik de verpersoonlijking ben van de belofte om vooruit te gaan op ethische thema’s. Mijn geloofwaardigheid, en bij uitbreiding die van de politiek, staat of valt hiermee”.
• En opvallend: ze irriteert zich aan het feit dat haar partij de stemming in de Kamer tegenhield. “Ik weiger de nuttige idioot te zijn. Vrij stemmen op ethische thema’s is voor mij het absolute minimum”.
• Van den Bossche heeft zich sterk gemaakt voor de ethische kwesties tijdens de kiescampagne. Vaak zette ze zich ook zelf af tegen cd&v. Zo zei ze in mei tegen De Standaard: “Bij ethische thema’s gaat het over leven en dood en je zit daar als mens. Ook bij cd&v zijn er mensen die ethisch progressiever zijn dan andere. Maar die vrije stemming blokkeren ze”.
• Van den Bossche herhaalt haar standpunt in een post op Instagram: “Ook ik heb het erg moeilijk met wat daar (de stemming in de Kamercommissie Justitie, red.) is gebeurd. Mijn overtuiging blijft: op ethische thema’s moeten parlementsleden volledig vrij mogen stemmen”.

“Cd&v zal niet toegeven”

Om te volgen: Vooruit belooft druk te zetten op de andere Arizona-partijen.

• Ontslagnemend minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) werd donderdag aan de tand gevoeld in de Kamer over abortus. Sofie Merckx (PVDA) stak van wal: “Na de verkiezingen was er een mogelijkheid om dat opnieuw op tafel te leggen en de meerderheid in dit parlement zich te laten uitspreken. U hebt er zelf nog een thema van gemaakt in de verkiezingscampagne. Het is dan ook onbegrijpelijk wat er in de commissie Justitie gebeurde afgelopen dinsdag, waar Vooruit besliste om die vrouwenrechten opnieuw in de frigo te steken”.
• “Twijfel niet aan mijn vastberadenheid of die van Vooruit om vrouwen het recht te geven op abortus”, repliceerde Vandenbroucke. Hij is het eens met de plannen van de PS om de wettelijke termijn naar 18 weken op te trekken en de verplichte bedenktijd af te schaffen. “Daar is een wetenschappelijke consensus over”, haalt hij aan. Vooruit zou tijdens de regeringsonderhandelingen willen blijven vechten voor versoepelingen op ethische thema’s, zo geeft ook Van den Bossche aan.
• Het kan Merckx niet overtuigen: “U weet net als ik dat cd&v op dit punt niet zal toegeven“, zegt ze tegen Vandenbroucke. “Waarom zou wat niet is gelukt in de Vivaldi-regering, wel lukken in een regering met de rechts-conservatieve Bart De Wever aan het hoofd? Dat gaat niet lukken”.
• Het idee dat er een bevredigende oplossing komt uit de onderhandelingen, verwerpt Merckx. “Het is nog niet te laat, want de regering is er nog niet. Vooruit, herpak u, laat het parlement zich uitdrukken. Het is nu het moment. De mensen op het terrein rekenen op jullie. We kunnen ons niet permitteren om weer dossiers te koppelen”.
• Op Instagram roept Van den Bossche haast op tot rebellie: “Dringend tijd om de partijpolitieke dominantie die al zo lang in de Wetstraat heeft te doorbreken. Vrije stemming voor ieder parlementslid, minimaal voor ethische dossiers? Hell yeah! Vive la démocratie!“.
  • De kans lijkt echter klein dat voorzitter Conner Rousseau (Vooruit) dit toe zou staan. Hij wil de formatiegesprekken niet laten ontploffen. Belofte maakt schuld, zo lijkt het.