Facebook: schikking in zaak Cambridge Analytica heeft gevolgen voor Zuckerberg persoonlijk

Het Amerikaanse ministerie van Justitie start in de Verenigde Staten een kartelonderzoek op naar grote technologiebedrijven. Dat meldt de Wall Street Journal. Het zou gaan om grote namen als Amazon, Google-moeder Alphabet, Apple en Facebook. Justitie wil onderzoeken of voormelde bedrijven zich hebben schuldig gemaakt aan concurrentievervalsing op internetplatforms, sociale media en in webwinkels.  

De aankondiging is het duidelijkste signaal tot nog toe dat het minister van Justitie William Barr menens is en dat hij een einde wil maken aan het gebrek aan regels waarvan deze techbedrijven al te lang profiteren. Barr wil weten of deze platforms vermomde monopolies zijn. De Amerikaanse president Trump had de voorbije weken al meer dan eens op mogelijke onderzoeken gealludeerd. Maar die onderzoeken bevinden zich in het beginstadium en meer dan informatie verzamelen gebeurt vandaag nog niet.

Zowel Democraten als Republikeinen stellen zich al een hele tijd vragen bij de almacht van Facebook en co. Maar ingrijpende wijzigingen zijn nog niet voor morgen. Mededingingszaken worden niet op één dag uitgeklaard en ook de lobbymachines van de betrokken partijen zullen niet stil blijven. Facebook gaf in het voorbije kwartaal 4,1 miljoen dollar aan lobbying uit en is daarmee de kampioen onder de Big Techbedrijven.

Facebook en Cambridge Analytica

Dat Facebook en co ook in Washington een enorme machtspositie hebben uitgebouwd mag blijken uit de boete die Facebook woensdag krijgt opgelegd door de Federal Trade Commission (FTC). Die boete is een gevolg van het schandaal rond het Britse bedrijf Cambridge Analytica.

In maart 2018 kwam aan het licht dat Cambridge Analytica onrechtmatig beslag had gelegd op tientallen miljoenen profielen van Facebookgebruikers. Dat gebeurde via de app, ‘thisisyourdigitallife’, die werd ontwikkeld door Aleksandr Kogan, een wetenschapper aan de universiteit van Cambridge. Hij beloofde gebruikers – tegen betaling – een wetenschappelijk  inzicht te bezorgen in hun persoonlijkheid op basis van hun Facebookprofiel.

Wat de gebruikers niet wisten is dat eens ze app hadden gedownload, die ook de gegevens van hun ganse vriendennetwerk op Facebook naar binnen trok. Dankzij 270.000 downloads, beschikte Cambridge Analytica (CA) plots over 87 miljoen profielen. Dat gaf  CA de mogelijkheid om al deze profielen op een individueel verschillende manier te benaderen.

Een boete van 5 miljard dollar

Facebook moet als een onderdeel van de schikking die het met de FTC trof een boete van 5 miljard dollar betalen, omdat het zondigde tegen een wet uit 2012.  Het is de hoogste boete die de FTC ooit uitdeelde. Tot nog toe was Google de recordhouder. Dat bedrijf kreeg in 2012 een boete van 22 miljoen dollar opgelegd. Bij Facebook, een bedrijf dat op kwartaalbasis 5 miljard dollar netto winst maakt, wordt opgelucht gereageerd. De boete verandert voorlopig niets aan het zakenmodel van Facebook.

Wel legt de FTC Facebook extra controlemaatregelen op. Zo moet Facebook telkens het in de toekomst een bestaand product of dienst aanpast of een nieuw product of dienst lanceert, de FTC van een rapport voorzien. In dat rapport moet het bedrijf regels en beslissingen met betrekking tot de privacy van de gebruiker documenteren.

Onafhankelijk comité binnen Facebook gaat over privacy waken

Over het verleden legt de FTC Zuckerberg niets ten laste, wel moet hij in de toekomst elk kwartaal een rapport aan de FTC overmaken waarin hij de verantwoordelijkheid opneemt voor nieuwe doorgevoerde maatregelen met betrekking tot de privacy. Die maatregelen kunnen niet langer het werk zijn van Zuckerberg alleen, maar moeten worden goedgekeurd door een onafhankelijk comité dat binnen de raad van bestuur van Facebook gaat zetelen. Een valse of foute verklaring kan voortaan leiden tot boetes en/of andere niet gespecificeerde strafmaatregelen.

Een wat complexe constructie omdat Zuckerberg toch 53% van de stemgerechtigde aandelen in bezit heeft. Naast CEO is hij dus tevens hoofdaandeelhouder van het bedrijf en de raad van bestuur rapporteert dus de facto aan hem. Om die achterpoort te omzeilen mag Zuckerberg zich niet mengen in de benoeming van de onafhankelijke comitéleden. Wat de constructie wel duidelijk maakt is dat de FTC denkt dat regelgeving van buiten af zich steeds verder opdringt. Ook steeds meer anderen denken er zo over.

In een reactie zegt Zuckerberg alvast dat zijn bedrijf als gevolg van deze schikking ‘belangrijke structurele veranderingen gaat doorvoeren in de manier waarop Facebook producten ontwikkelt en  de manier waarop het bedrijf wordt geleid’.

Meer